طلاق یکی از پدیده های اجتماعی است که ممکن است تاثیرات منفی و مخربی بر روی زندگی افراد، خصوصا کودکان و نوجوانان، داشته باشد. طلاق ممکن است خطر بروز مشکلات روانی را در کودکان و نوجوانان افزایش دهد. فارغ از سن، جنسیت و فرهنگ، فرزندان والدین مطلقه مشکلات روانی بیشتری را نسبت به دیگر کودکان تجربه می‌کنند. در این مقاله به بررسی برخی از اثرات روانی طلاق بر کودکان و نحوه کاهش آسیب های ناشی از آن خواهیم پرداخت.
فهرست مطالب
اثرات روانی طلاق بر کودکان
براساس مطالعات مختلف، طلاق ممکن است بر روی کودکان تاثیرات روانی متفاوت و گسترده ای داشته باشد. بعضی از این تاثیرات عبارتند از:
خشم
کودکان ممکن است به دلیل تغییرات ناگهانی و نامطلوب در زندگی خود، عصبانی و خشمگین شوند. آن‌هاممکن است خود را مقصر یا قربانی طلاق بدانند و به والدین یا دیگر افراد سرزنش گرایش پیدا کنند. خشم ممکن است به سمت خود یا دیگران هدایت شود و منجر به رفتارهای خشونت آمیز یا خودآسیب رسان شود.
بیشتر بدانیم: درمان خشم و پرخاشگری
افسردگی
کودکان ممکن است به دلیل احساس تنهایی، رها شدگی، نارضایتی، نارسایی یا عدم اعتماد به نفس، دچار افسردگی شوند. آن‌هاممکن است علاقه به فعالیت های قبلی خود را از دست بدهند، درگیر افکار منفی شوند، خستگی، بی خوابی، کابوس ها، گریه های بسیار، کمبود تمرکز یا اشتهای غذای کم را تجربه کنند.
بیشتر بدانیم: درمان افسردگی
اضطراب
کودکان ممکن است به دلیل عدم پایداری و پیش بینی پذیری در زندگی خود، دچار اضطراب شوند. آن‌هاممکن است نگران آینده خود یا والدین باشند، ترس از جدایی شده باشید. تاثیرات روانی طلاق بر کودکان یا والدین می تواند شامل، ترس از جدایی یا از دست دادن عزیزان را داشته باشند، مضطرب، پریشان، ناراحت، بی قرار یا عصبی شوند. اضطراب ممکن است به صورت جسمی هم بروز کند و منجر به سردرد، درد شکم، تپش قلب، عرق سرد یا اختلالات گوارشی شود.
بیشتر بدانیم: درمان استرس و اضطراب
کناره گیری اجتماعی
کودکان ممکن است به دلیل احساس نامحبوبی، خجالت، عدم اعتماد به دیگران یا عدم تعلق به گروه های اجتماعی، کناره گیری اجتماعی را تجربه کنند. آن‌هاممکن است دوستان خود را از دست بدهند، در معاشرت با دیگران مشکل داشته باشند، در فعالیت های گروهی شرکت نکنند، خود را از دیگران جدا کنند یا در محل های عمومی حس ناراحتی داشته باشند.
مشکلات تحصیلی
کودکان ممکن است به دلیل کاهش تمرکز، حافظه، خلاقیت یا انگیزه، مشکلات تحصیلی را تجربه کنند. آن‌هاممکن است نمرات خود را پایین بیاورند، در درس های خود عقب بمانند، در امتحانات خود شکست بخورند، در کلاس های خود حضور نداشته باشند یا به معلم های خود مخالفت وارد کنند.
بیشتر بدانیم: کاهش افت تحصیلی
راه های کاهش آسیب های ناشی از طلاق بر کودکان
برخلاف آسیب های فراوان ناشی از طلاق بر کودکان، والدین مطلقه می توانند با اقدامات و رفتارهای مناسب، بخشی از این آسیب ها را کاهش دهند و به فرزندان خود کمک کنند تا بهتر با این وضعیت سخت کنار بیایند. بعضی از این رفتارهای مناسب عبارتند از:
صادق و صریح بودن
والدین باید به كودكان خود درباره طلاق و دلایل آن صادق و صریح باشند. البته باید به سطح سنی و فهم كودكان توجه كرده و جزئیات نامطلوب یا نامناسب را حذف كرده و به سؤالات آن‌هاپاسخ دهند. والدین باید به كودكان خود تأكید كنند كه طلاق به خاطر اشتباه یا كمبود آن‌هانیست و همچنان عاشق آن‌هاهستند.
حفظ روابط مثبت
والدین باید سعی كنند روابط مثبت خود با فرزندان را حفظ كرده و از ابراز عشق، محبت، حمایت، توجه، اعتماد، احترام و شفقت به آن‌هاخودداری نكنند. والدین باید به فرزندان خود فرصت بدهند تا با هر دو والد خود ارتباط داشته باشند و از جلوگیری از تماس یا دیدار آن‌هاخودداری كنند.
فراهم كردن پایداری و پیش بینی پذیری
والدین باید سعی كنند تغییرات ناشی از طلاق را برای فرزندان خود كمترین ممكن كرده و برخی از عادات، روال ها، قوانین و محل ها را برای آن‌هاحفظ كرده و یا به صورت تدریجی تغییر دهند. والدین باید به فرزندان خود بگویند چه چیزها در زندگی شان تغییر خواهد كرد و چه چیزها همانگونه باقی خواهد ماند. والدین باید به فرزندان خود اطمینان دهند كه همچنان مسئول مراقبت از آن‌هاهستند و به نیازها و خواسته های آن‌هاتوجه خواهند كرد.
گوش دادن و درك كردن احساسات
والدین باید به فرزندان خود گوش دهند و احساسات آن‌هارا درك كرده و قبول كنند. والدین باید به فرزندان خود اجازه بدهند تا احساسات خود را بروز دهند و از سركوب یا نادیده گرفتن آن‌هاخودداری كنند. والدین باید به فرزندان خود بگویند كه احساسات آن‌هاطبیعی است و بسیاری از كودكان در شرایط مشابه همان گونه حس می كنند.
والدین باید به فرزندان خود راه حل ها و استراتژی هایی را بیاموزانند تا بتوانند با احساسات خود بهتر کنار بیایند. مثلا می توانند به آن‌هاپیشنهاد دهند که با کسی که به آن‌هااعتماد دارند صحبت کنند، یک دفترچه خاطرات بنویسند، یک فعالیت هنری یا ورزشی انجام دهند، یک تکنیک تنفسی یا آرامش بخش استفاده کنند و غیره.
جلوگیری از درگیر کردن کودکان در مسائل بزرگسالان
والدین باید سعی كنند كودكان خود را در مسائل بزرگسالان درگیر نكرده و از ابراز نارضایتی، سرزنش، تحقیر، تهدید یا جلب همدردی از طرف فرزندان خود خودداری كنند. والدین باید به فرزندان خود تأكید كنند كه همچنان علاقمندی به هم دارند و از آن‌هاخواسته نمی شود که بین آن‌هاانتخاب کنند یا طرف یکی از آن‌هارا بگیرند. والدین باید به فرزندان خود اطلاع دهند كه مسائل بزرگسالان پیچیده است و آن‌هانباید خود را مقصر یا مسئول آن بدانند.
اثرات روانی طلاق بر طرفین
طلاق نه تنها بر روی کودکان، بلکه بر روی خود طرفین نیز تاثیرات روانی مختلف و گاهی جدی دارد. طلاق ممکن است باعث شود طرفین دچار احساسات منفی همچون افسردگی، اضطراب، خشم، تنهایی، گناه، شرم، ناامیدی، عدم اعتماد به نفس و عزت نفس پایین شوند.
همچنین طلاق ممکن است روابط اجتماعی طرفین را تحت تاثیر قرار دهد و باعث شود آن‌هااز دوستان، خانواده و جامعه دور شده و کناره گیری اجتماعی را تجربه کنند³. در برخی موارد، طلاق ممکن است منجر به اعتیاد به مواد مخدر یا الکل، خودآسیب رسانی، خودکشی یا تلاش برای خودکشی شود². برای کاهش و پیشگیری از این اثرات منفی، طرفین مطلقه نیاز به کمک روانشناسی و روانپزشکی دارند. در ادامه به برخی از راه های کمک به خود و دیگران پس از طلاق خواهیم پرداخت.
راه های کمک به خود پس از طلاق
پذیرش واقعیت
گام اول برای بهبود پس از طلاق پذیرش واقعیت است. شما باید قبول کنید که طلاق یک تجربه سخت و دردناک است و شما حق دارید که ناراحت، عصبانی، نگران یا سایر احساسات منفی را حس کنید. شما باید به خود فرصت بدهید تا با این وضعیت سازگار شوید و عجله نکنید. شما باید به خود بگوید که شما قادر به پشت سر گذاشتن این موضوع هستید و می توانید چالش های جدید را با قدرت مقابله کنید.
حفظ سلامت جسمانی
سلامت جسمانی شما بر سلامت روانی شما تاثیر دارد. شما باید مراقب خوردن سالم، خواب کافی، ورزش منظم و استفاده از مواد مخدر یا الکل باشید. شما باید به بدن خود احترام بگذارید و به نشانه های استرس گوش دهید. شما باید در صورت لزوم به پزشک خود مراجعه کنید و در صورت نیاز از داروهای تجویز شده استفاده کنید.
به دنبال حمایت باشید
شما نباید تنها باشید و از دیگران دوری کنید. شما باید به دنبال حمایت اجتماعی باشید و از دوستان، خانواده، همکاران، گروه های حمایتی، مشاوران یا روانشناسان کمک بگیرید. شما باید با کسانی که به شما اعتماد، احترام و محبت دارند صحبت کنید و احساسات خود را با آن‌هابه اشتراک بگذارید. شما باید به خود اجازه بدهید که درخواست کمک کنید و کمک را قبول کنید.
به دنبال رشد شخصی باشید
شما باید از طلاق به عنوان یک فرصت برای رشد شخصی استفاده کنید و به دنبال تغییرات مثبت در زندگی خود باشید. شما باید به خود اعتماد داشته باشید و خود را قدردانی کنید. شما باید به دنبال علایق، هویت و هدف خود باشید و فعالیت هایی را انجام دهید که به شما لذت، آرامش و احساس مفید بودن می دهند. شما باید به دنبال فرصت های یادگیری، تحصیل، کار یا سفر باشید و تجربه های جدید را امتحان کنید.
به دنبال آینده باشید
شما باید گذشته را پشت سر بگذارید و به آینده فکر کنید. شما باید از طلاق به عنوان یک پایان نگرفته و به عنوان یک آغاز جدید در نظر بگیرید. شما باید برای آینده خود اهداف و نقشه هایی تعیین کنید و به سوی آن‌هاحرکت کنید. شما باید به خود توجه کنید که شما قادر به سپری کردن یک زندگی خوشحال و موفق هستید و می توانید عشق جدید را پیدا کنید.
راه های کمک به دیگران پس از طلاق
حمایت احساسی
شما باید به دوستان، خانواده یا هر کسی که طلاق را تجربه کرده اند، حمایت احساسی بدهید و به آن‌هاگوش دهید. شما باید احساسات آن‌هارا درک کرده و قضاوت نکنید. شما باید به آن‌هابگویید که شما در کنار آن‌هاهستید و از آن‌هامحبت می کنید. شما باید به آن‌هااجازه بدهید تا احساسات خود را بروز دهند و از سرکوب یا فرار از آن‌هاخودداری کنید.
حمایت عملی
شما باید به دوستان، خانواده یا هر کسی که طلاق را تجربه کرده اند، حمایت عملی بدهید و در صورت لزوم به آن‌هاکمک کنید. شما باید در مورد نیازها و خواسته های آن‌هاسؤال کنید و در صورت توانایی پاسخگو باشید. شما باید در مورد مسائل قانونی، مالی، خانوادگی یا شغلی با آن‌هامشورت کنید و منابع مفید را به آن‌هامعرفی کنید. شما باید در صورت امکان به آن‌هادر امور روزانه همچون خرید، پخت و پز، نظافت، مراقبت از فرزندان نیز کمک کنید.
جمع بندی
در این مطلب به بررسی اثرات روانی طلاق بر طرفین و راه های کمک به خود و دیگران پس از طلاق پرداختیم. ما دیدیم که طلاق ممکن است باعث شود طرفین دچار احساسات منفی و مشکلات روانی شوند که نیاز به کمک روانشناسی و روانپزشکی دارند. ما همچنین چندین راه حل برای بهبود پس از طلاق ارائه دادیم که شامل پذیرش واقعیت، حفظ سلامت جسمانی، به دنبال حمایت، به دنبال رشد شخصی و به دنبال آینده بود.
ما نیز چندین راه حل برای کمک به دوستان، خانواده یا هر کسی که طلاق را تجربه کرده اند ارائه دادیم که شامل حمایت احساسی، حمایت عملی، حمایت اجتماعی و حمایت روحی بود. امیدواریم که این مطلب برای شما مفید و آموزنده باشد و بتوانید با استفاده از آن در مواجهه با طلاق یا کمک به دیگران در این شرایط بهتر عمل کنید.
مرکز اعصاب و روان نوین با ارائه خدمات
در خدمت شما عزیزان است. برای مطالعه بیشتر روی هرکدام کلیک کنید و همچنین به صفحه سوالات متداول مراجعه بفرمایید از طریق فرم تماس اقدام کنید و یا با شماره تلفن های مرکز تماس حاصل فرمایید.
051-38817441
۰۹۱۵۹۱۶۶۷۰۳
دیدگاه