برای درمان پرخاشگری ابتدا بهتر است با پرخاشگری بیشتر آشنا شویم.
پرخاشگری چیست؟
یکی از مشکلات و ناملایمت هایی که امروزه در جامعه وجود دارد، پرخاشگری است، در مورد پرخاشگری و علل آن شاید تعریفی که مورد پذیرش اکثریت متخصصین و روانشناسان باشد، وجود ندارد.
لذا پرخاشگری معنای دقیق و متقن و مشخصی ندارد؛ برای نمونه برخی از تعاریف تنها بر جنبه فیزیکی پرخاشگری تاکید دارند و هر فعل و یا رفتار تهدید آمیز را که قصد آسیب و صدمه زدن به غیر را داشته باشد، پرخاشگری می نامند و یا احتمال آسیب و صدمه را داشته باشد، رفتار پرخاشگرانه محسوب می کنند.
اما می توان گفت که پرخاشگری یکی از آثار خشم در انسان است و خشم یکی از نیرومندترین هیجانات انسانی است که خداوند متعال آن را در وجود انسان به ودیعه گذاشته است. که معمولا همراه با خشم رخ می دهد. وقتی انسان به خواسته خود نمی رسد و یا با آزار و اذیت دیگر مواجه می شود، معمولا خشمگین می شود و این که خود یکی از رذیلت های اخلاقی است، رذیلت دیگری را به دنبال دارد که آن پرخاشگری می باشد و انسان کنترل خود را از دست می دهد.
پرخاش در لغت به معنی جنگ و جدال و درشتی از روی خشم و پیکار است، که از آن با عنوان پرخاشگری یاد می شود. پرخاشگری رفتاری است که به قصد آزار کسی یا آسیب رساندن به چیزی بروز می کند. آنچه در این تعریف حائز اهمیت است، نیت رفتارکننده است؛ یعنی رفتار آسیب زا در صورتی پرخاشگری محسوب می شود که از روی عمد و به منظور صدمه زدن به دیگری و یا به خود ، صورت گرفته باشد.
منظور از کنترل پرخاشگری چیست؟
برخی افراد تا زمانی که فشار ناکامی و خشم درونی ، زندگی روزانه آنان را طاقت فرسا نکرده است ، خشم را در خود نگه می‌دارند. برخی دیگر ظاهراٌ در عصبی شدن ، فریاد کشیدن ، زدن و پرتاب کردن و در کل رفتارهایی که قلبها را می‌شکند ، به اموال آسیب می‌رساند و گاهی بدتر از این اعمال ، متخصص و خبره هستند. اما بهتر است که پرخاشگری را کنترل کنید، منظور از کنترل پرخاشگری این است که در زمانی که خشم بر شما غلبه کرده است و سبب بروز رفتارهای فیزیکی و کلامی تند می‌شود، تلاش کنید، که به روش های مختلف، اجازه بروز خشم خود به صورت رفتارهای فیزیکی و کلامی خشن و آسیب زا را ندهید، از این رو، کنترل پرخاشگری به معنای غلبه بر خشم خود می باشد.
برای کنترل پرخاشگری و غلبه بر خشم خود می توانید محل و مکانی که سبب پرخاشگری و خشم شما می شود را ترک کنید و به مکانی دیگر بروید و یا ذهن خود را به امور دیگر مشغول کنید، تا اینکه خشم شما فروکش کند و دیگر به صورت پرخاشگری بروز پیدا نکند.
راه های کنترل پرخاشگری
برای کنترل و درمان پرخاشگری باید به ریشه ها و علل ایجاد کننده پرخاشگری پی برد، که چه زمینه و عللی موجب ایجاد پرخاشگری در افراد مختلف می شود و از آنجا که هر فردی ممکن است به علل مختلف رفتار پرخاشگرانه از خود بروز دهد، لذا توجه به ریشه پرخاشگری می تواند اولین راه برای کنترل پرخاشگری در افراد مختلف باشد.
دومین گام برای کنترل پرخاشگری صحبت کردن و درد و دل با افراد دیگر می باشد ، که سبب تخلیه روحی و روانی انسان می شود و برای کنترل و درمان پرخاشگری مفید می باشد. گاهی اوقات هم با تغییر سبک زندگی و شغل می توان از احساسات منفی دور شد و به این طریق پرخاشگری را به حداقل کاهش داد.
پزشکان معمولا برای درمان و آموزش روش های کنترل پرخاشگری در افراد مختلف، جلسات روان درمانی تشکیل می دهند و به افراد توصیه می کنند، در این جلسات شرکت کنند. این گونه جلسات به افراد کمک می کند که بر روی رفتارهای خود تسلط بیشتری داشته باشند تا بتوانند پرخاشگری را کنترل کنند.
در برخی موارد نادر هم پزشک برای کنترل پرخاشگری در افراد از دارو استفاده می کند و به افراد دارو تجویز می نماید. البته تجویز دارو بنا به ریشه و علل پرخاشگری در افراد می باشد و از فردی به فرد دیگر متفاوت است چراکه دلایل پرخاشگری در افراد متغیر است.
راهکارهای موثر کاهش خشم
به دنبال داروی ضد عصبانیت هستید؟
۱- ایجاد صمیمیت
یکی از راهکاری موثر برای درمان پرخاشگری ایجاد صمیمیت در محیط خانواده و محیط شغلی و کاری می باشد. چرا که صمیمیت نقش زیادی در کاهش پرخاشگری و درمان آن ، به مرور زمان دارد. بسیاری از مواقع دلیل پرخاشگری نبود صمیمیت در خانواده و محیط کاری افراد می باشد که موجب عصبانیت و پرخاشگری افراد می شود.
۲- سکوت، صبر و تامل
یکی دیگر از بهترین راهکاری های کاهش پرخاشگری و درمان آن سکوت کردن و صبر و تامل در شرایط مختلف می باشد. در مواقعی که رفتار و کردار فردی موجب تحریک شما می شود و امکان دارد شما را خشمگین کند، بهتر راه سکوت کردن است تا آرامش خود را حفظ کنید و سپس در یک فرصت مناسب به بررسی دلیل و چرایی کار آن فرد بپردازید.
۳- تخلیه کردن خود
انسان زمانی که عصبانی می شود ، نیاز به تخلیه روحی و روانی خود دارد ، اما بهترین راه این است که این تخلیه روحی – روانی به صورت پرخاشگری نباشد. برای تخلیه خشم خود به صورت صحیح می توایند به قدم زدن و پیاده روی بپردازید و یا شوخی و مزاح کنید. مزاح از دیگر راهکارهای رفتاری است که موجب کم شدن توجه فرد از بروز خشم و پرخاش می شود.
۴- ترک محیط
دارو برای درمان پرخاشگری– یکی دیگر از روش های موثر برای درمان و عدم بروز پرخاشگری ترک کردن محیط و محلی است که سبب خشم افراد می شود، از این رو ، در زمانی که در محل کار و یا خانه حرف های فردی موجب ایجاد خشم در شما می شود و احتمال پرخاشگری و دعوا وجود دارد ، بهتر است محیط را ترک کنید و وقتی آرامش پیدا کردید مجدد به همان محل باز گردید.
۵- افزایش ظرفیت تحمل و بردباری
با تمرین و ممارست می توایند ظرفیت و قدرت تحمل پذیری خود را افزایش دهید. در خیلی از مواقع دلیل ایجاد پرخاشگری در افراد ، دلایل بی اهمیت و پوچ می باشد، که اگر فرد قدرت تحمل و ظرفیت خود را افزایش دهد، در این زمینه های عصبانی و خشمگین نخواهد شد. به منظور تقویت اراده و حفظ سعه صدر از تفریحاتی همانند صحرا نوردی، کوه نوردی ، شنا و پیاده روی در صبح زود بهره گیرید.
۶- تغییر وضعیت در هنگام خشم
انسان چون خشمگین می شود تمام حواس بدنش به چیزی متمرکز می شود که او را خشمگین ساخته است، پس اگر کاری انجام دهد که تمرکزش را در مورد خشم به هم بزند، چون حواسش به چیز دیگری متوجه شده، خشمش فرو می نشیند.
7- الگودهی
نظریه پردازان یادگیری اجتماعی معتقدند: با الگو های مخرب می توان پرخاشگری را به مردم آموزش داد و با الگو های غیرپرخاشگرانه نیز می توان به مردم کمک کرد تا در برابر تحریک مقاومت ورزند. رویکردهایی که هدف آنها آموزش مهارت های جدید است و به فرد امکان می دهد رفتارهای دیگری را جایگزین پرخاشگری کند، معمولاً نسبت به تخلیه ی هیجانی و تنبیه موفقیت آمیزتر است. خشم و برانگیختگی عاطفی منفی در بروز بسیاری از موارد پرخاشگری نقش کلیدی دارد. بنابراین، بالا بردن توان فرد در کنترل خشم خود، به احتمال زیاد در کاهش پرخاشگری خصومت آمیز مؤثر خواهد بود.
8- دراز کشیدن و بستن چشم
چند لحظه دراز بکشید و چشمان خود را ببندید و همه ماهیچه های خود را شل کنید تا آرامش عضلانی پیدا کنید و فکر خود را از آنچه موجب عصبانیت شما شده است منصرف کنید و به عضلات بدن خود تمرکز یابید.
9- تلقین به خود و آمادگی شنیدن و دیدن رفتارهای نابجا
به خودتان تلقین کنید که اتفاق خاصی نیفتاده است؛ مثلاً اگر کاری باید می شده و نشده اشکالی ندارد، مگر آسمان به زمین آمده؟ بقیه در چنین مواردی چه می کنند؟ آیا همه عزا می گیرند؟ هر کسی به کار خویش مشغول می شود و اعتنایی به این موارد نمی کند و همچنین همیشه فضای ذهنی و روانی خود را برای شنیدن و دریافت رفتارهای نابجا آماده سازید و به این معنا که همیشه این انتظار را داشته باشید تا دیگران با شما به بدترین شکل برخورد داشته باشند و خود را برای تحمل آن آماده کنید.
بیشتر بدانیم: درمان خشم و پرخاشگری بدون نیاز به دارو، با استفاده از نوروتراپی
برای درمان خشم و پرخاشگری در مشهد می توانید به مرکز اعصاب و روان نوین مراجعه بفرمایید.
مرکز اعصاب و روان نوین با ارائه خدمات
در خدمت شما عزیزان است. برای مطالعه بیشتر روی هرکدام کلیک کنید وهمچنین به صفحه سوالات متداول مراجعه بفرمایید از طریق فرم تماس اقدام کنید و یا با شماره تلفن های مرکز تماس حاصل فرمایید.
۰۵۱-۳۸۴۴۳۸۹۳
۰۹۱۵۹۱۶۶۷۰۳
