داروهای MAOI یا بازدارنده‌های مونوآمین اکسیداز، دسته‌ای از داروهای ضد افسردگی هستند که با مهار آنزیم مونوآمین اکسیداز، سطح انتقال‌دهنده‌های عصبی مانند سروتونین، نوراپینفرین و دوپامین را در مغز افزایش می‌دهند.
این داروها در درمان موارد زیر موثر است:
افسردگی (مغز شما نیاز به تمرین دارد، نه فقط دارو؛ نوروفیدبک در مشهد راهی برای بازآموزی مغز و درمان افسردگی است.)
اختلال هراس یا پانیک اتک
فوبیای اجتماعی
بیماری پارکینسون
جلوگیری از حملات میگرن
داروهای MAOI را بر اساس برگشت‌پذیر یا غیربرگشت‌پذیر بودن مهار آنزیم و همچنین اختصاصی یا غیراختصاصی بودن و مهار MAO-A یا MAO-B تقسیم‌بندی می‌کنند. به طور کلی، داروهای MAOI شامل:
بازدارنده‌های غیربرگشت‌پذیر غیراختصاصی
که هر دو نوع MAO-A و MAO-B را به صورت دائم مهار می‌کنند. نمونه‌های این دسته شامل فنلزین (Nardil) و ترانیلسیپرومین (Parnate) هستند.
بازدارنده‌های برگشت‌پذیر اختصاصی MAO-A
که فقط نوع MAO-A را به صورت موقت مهار می‌کنند. نمونه‌ای از این دسته موکلوبمید (Manerix) است.
بازدارنده‌های برگشت‌پذیر اختصاصی MAO-B
که فقط نوع MAO-B را به صورت موقت مهار می‌کنند. نمونه‌ای از این دسته سلژیلین (Emsam) است که به صورت پلاستر پوستی نیز در دسترس است.
داروهای MAOI به دلیل عوارض جانبی و خطرات زیادشان، کمتر از سایر داروهای ضد افسردگی مانند SSRIها و TCAها تجویز می‌شوند. برخی از عوارض جانبی شایع این داروها عبارتند از:
علاوه بر این، مصرف داروهای MAOI با برخی از غذاها یا داروهای دیگر ممکن است باعث افزایش خطرناک فشار خون شود. برای جلوگیری از این مشکل، باید از مصرف غذاهای حاوی تیرامین (نوعی اسیدآمینه) خودداری کنید. تیرامین در برخی از پنیرها، مشروبات الکلی، پوست موز، خمیر لوبیا و سویا، ماهی، جگر، سوسیس، گوشت نمک‌سود، جینسینگ، میگو و مکمل‌های پروتئینی یافت می‌شود.
بیشتر بدانیم: داروهای SSRI
برخی از داروهای دیگر که با داروهای MAOI تداخل دارند و باید از آن‌ها خودداری کنید عبارتند از:
قبل از شروع یا تغییر دارو، حتما با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.
برای استفاده صحيح و مؤثر از داروي MAOI به نكات زير توجّه كنيد:
داروهای MAOI معمولاً به عنوان داروهای خط دوم برای درمان افسردگی تجویز می‌شوند. این یعنی اگر سایر داروهای ضد افسردگی (مانند SSRIها و TCAها) برای شما مؤثر نبوده باشند، پزشک ممکن است داروهای MAOI را برای شما تجویز کند. داروهای MAOI به ویژه برای درمان افسردگی‌های غیرعادی (آتیپیک) و شدید مناسب هستند.
– علاوه بر افسردگی، داروهای MAOI برای درمان برخی از بیماری‌ها و اختلالات روانپزشکی دیگر نیز مؤثر هستند. این شامل اختلال هراس، فوبیای اجتماعی، بیماری پارکینسون، جلوگیری از حملات میگرن و ترک سیگار است.
داروهای MAOI با مهار آنزیم مونوآمین اکسیداز، سطح انتقال‌دهنده‌های عصبی مانند سروتونین، نوراپینفرین و دوپامین را در مغز افزایش می‌دهند. این انتقال‌دهنده‌ها نقش مهمی در تنظیم خلق و خو، خواب، تحرک، تحولات شخصيتي، حافظه و چگالي استخوان را دارند. کاهش سطح این مواد یکی از علل افسردگی است. با افزایش عملکرد آن‌ها، علائم افسردگی و سایر بیماری‌ها کاهش می‌یابد.
بعضي از روش‌های درماني مانند مصرف همزمان داروهای ديگر ضد افسردگي، مكمل‌های گياهي، مواد مخدر و الكل با داروي MAOI خطرناك است و بايد از آن‌ها خودداري كنيد. قبل از استفاده از هر روش درماني، حتما با پزشك خود مشورت كنيد.
بیشتر بدانیم: درمان افسردگی با تحریک مغناطیسی rTMS
اثر داروهای MAOI بر روی جنین یا نوزاد شیرخوار کاملا مشخص نیست. بنابراین، استفاده از این داروها در حاملگی یا شیردهی توصیه نمی‌شود. اگر قصد بارداری یا شیردهی دارید، حتما با پزشک خود مشورت کنید. پزشک ممکن است داروی شما را تغییر دهد یا روش‌های جایگزینی را پیشنهاد کند.
قطع ناگهانی داروهای MAOI ممکن است باعث بروز علائم قطع دارو شود. این علائم شامل سردرد، تهوع، بی‌قراری، بی‌خوابی، تپش قلب و عود علائم افسردگی هستند. برای جلوگیری از این علائم، باید دارو را به تدریج و طبق دستور پزشک قطع کنید. همچنین باید حداقل ۲ هفته بین قطع داروهای MAOI و شروع داروهای دیگر فاصله باشد.
جمع‌بندی
در این پست، درباره داروهای MAOI یا بازدارنده‌های مونوآمین اکسیداز صحبت کردیم. این داروها دسته‌ای از داروهای ضد افسردگی هستند که با مهار آنزیم مونوآمین اکسیداز، سطح انتقال‌دهنده‌های عصبی مانند سروتونین، نوراپینفرین و دوپامین را در مغز افزایش می‌دهند. این داروها در درمان افسردگی، اختلال هراس، فوبیای اجتماعی، بیماری پارکینسون، جلوگیری از حملات میگرن و ترک سیگار مؤثر هستند.
داروهای MAOI را بر اساس برگشت‌پذیر یا غیربرگشت‌پذیر بودن مهار آنزیم و همچنین اختصاصی یا غیراختصاصی بودن و مهار MAO-A یا MAO-B تقسيم‌بندي مي‌كنيم. داروهای MAOI به دلیل عوارض جانبی و خطرات زیادشان، کمتر از سایر داروهای ضد افسردگی تجویز می‌شوند. برای استفاده صحيح و مؤثر از داروي MAOI، باید به نکات مختلفي توجّه كنيم. در پایان، به سؤالات متداول درباره داروهای MAOI پاسخ داديم. امیدواريم كه اين پست براي شما مفيد و آموزنده باشد.
منتظر نمانید تا شرایط بدتر شود؛ راه گفت‌وگو با یک متخصص در کلینیک اعصاب و روان نوین باز است. جهت رزرو نوبت و مشاوره با متخصصین ما با شماره‌های زیر تماس بگیرید.
051-38817441