بیماریهای روانی از جمله مشکلاتی هستند که بر رفتار، احساسات، ادراک و تفکر افراد تأثیر میگذارند و میتوانند باعث کاهش کیفیت زندگی و عملکرد آنها شوند. برخی از بیماریهای روانی مانند اسکیزوفرنی، اختلال دوقطبی، افسردگی، اضطراب و آلزایمر دارای عوامل ژنتیکی هستند که خطر ابتلا به آنها را افزایش میدهند.
بیماریهای ژنتیکی روانشناختی
برخی از بیماریهای روانی ژنتیک عبارتند از:
اسکیزوفرنی
یک اختلال روانشناسی است که باعث مشکلات شدید در تفکر، حس و رفتار میشود. فرد مبتلا به این بیماری ممکن است توهم، هذلول، سخنرانی نامربوط و رفتار غیرعادی داشته باشد.
اختلال دوقطبی
یک اختلال خلق است که باعث نوسانات شدید در خلق و خو، انرژی و فعالیت میشود. فرد مبتلا به این بیماری ممکن است دورههای شیدایی (حالت بالا) و افسردگی (حالت پایین) را تجربه کند.
بیشتر بدانیم: اختلال دوقطبی چیست؟
اختلال افسردگی اساسی: یک اختلال خلق است که باعث حالت افسرده، بیاشتها، بیخواب، بدبین، بدبخت و بدحال مداوم میشود. فرد مبتلا به این بیماری ممکن است علاقه به فعالیتهای روزانه را از دست بدهد و خودکشیدگان را در نظر بگیرد.
اختلالات طیف اوتیسم
گروهی از بیماری های عصبی رفتاری هستند كه با نقص های در رفتار های اجتماعی، مهارت های ارتباطی و گفتاری همراه هستند. فرد مبتلا به این بیماری ممکن است دچار تکرار رفتار، علاقه منحصر به فرد، حساسیت شدید به صدا، نور یا لمس و عدم تطابق با قوانین نامنطق باشد.
بیشتر بدانیم: اوتیسم چیست؟
اختلال کمتوجّهی – بیشفعالی ADHD
یك اختلال رفتاری رشدی است كه در آن بیمار قادر به تمركز و توجّه بر یك موضوع را ندارد و فعّالیت بدنی غیرعادّی دارد. فرد مبتلا به این بیماری ممکن است دچار بیقراری، بیانضباطی، فراموشکاری، سرزنش و مشکلات تحصیلی باشد.
بیشتر بدانیم: درمان بیش فعالی / ADHD بدون دارو
آیا عوامل ژنتیک تنها عامل ابتلا به اختلالات روانشناختی هستند؟
عوامل ژنتیکی به تنهایی نمیتوانند منجر به بروز بیماری روانی شوند، بلکه با تعامل با عوامل محیطی مانند استرس، تغذیه، سوء مصرف مواد، عفونتها و آسیبهای مغزی، نقش خود را ایفا میکنند.
پژوهشهای ژنتیک نشان دادهاند که برخی از تغییرات در ساختار ژنها یا عملکرد آنها ممکن است باعث شود که سلولهای عصبی در مغز به درستی کار نکنند و فعالیت شبکههای عصبی حساس به تغییرات شود.
برخلاف بعضی از بیماریهای ژنتیک ساده که تحت تأثیر یک ژن خاص هستند، بسیاری از بیماریهای روانی ناشی از تأثیر همزمان چندین ژن هستند که هر کدام به تنهای خود خطر قابل توجهای ندارند، ولی در کل باعث افزایش خطر مبتلا شدن به بحران روانشناسان شود.
به طور کلی، بیماریهای روانی ژنتیک نمیتوانند به صورت مستقیم از والدین به فرزندان منتقل شوند، بلکه خطر ابتلا به آنها ممکن است با توجه به تعداد و نوع ژنهای مورد نظر افزایش یا کاهش یابد. برای مثال، اگر یکی از والدین اسکیزوفرنی باشد، فرزندان آنها حدود ۱۰ درصد خطر ابتلا به این بیماری را دارند، در حالی که اگر هر دو والدین اسکیزوفرنی باشند، خطر ابتلا به ۴۰ درصد میرسد.
همچنین، برخی از بیماریهای روانی ممکن است با بیماریهای دیگر همبستگی داشته باشند. برای نمونه، افراد مبتلا به اختلال دوقطبی ممکن است خطر بالاتری برای ابتلا به اختلالات اضطرابی، اختلالات خوردن و الکل و مواد داشته باشند.
اما علت دقیق بروز بیماریهای روانی ژنتیک هنوز شناخته نشده است و محققان فکر میکنند که علاوه بر عوامل ژنتیک، عوامل محیطی نظیر استرس، تغذیه، سوء مصرف مواد، عفونتها و آسیبهای مغزی نقش مهمی در تحول و تشدید این بیماریها دارند. به همین دلیل، تشخیص و درمان به موقع و مناسب بسیار حائز اهمیت است.
در صورت مشاهده علائم و نشانههای هشدار دهنده بروز یا تشدید بحران روانشناسان، پس از معاینات لازم توسط پزشک عمومی یا پزشك خانواده، لازم است به روانپزشك یا روانشناس معالج مراجعه شود.
در صورت لزوم، درمان داروئی یا رفتاری یا تركیبی از هر دو تجویز خواهد شد. همچنین، حمایت خانوادگی و جامعه و رعایت سبک زندگی سالم نقش کلیدی در بهبود و پیشگیری از عود بیماریهای روانی دارد.
مرکز اعصاب و روان نوین با ارائه خدمات
در خدمت شما عزیزان است. برای مطالعه بیشتر روی هرکدام کلیک کنید و همچنین به صفحه سوالات متداول مراجعه بفرمایید از طریق فرم تماس اقدام کنید و یا با شماره تلفن های مرکز تماس حاصل فرمایید.
۰۵۱-۳۸۴۴۳۸۹۳
۰۹۱۵۹۱۶۶۷۰۳