اگر شما یا کسی که می‌شناسید با مشکلات روانی مواجه هستید، ممکن است به دنبال راه‌حلی برای بهبود وضعیت خود باشید. یکی از راه‌هایی که می‌تواند به شما کمک کند، مصاحبه بالینی است. مصاحبه بالینی چیست و چگونه انجام می‌شود؟ در این پست تخصصی، به این سوالات پاسخ خواهیم داد.
بیشتر بدانیم: سه قدم تا سلامت روان
تعریف مصاحبه بالینی
مصاحبه بالینی یک گفتگوی هدفمند و ساختاریافته است که توسط روان‌پزشکان، روان‌شناسان بالینی و مشاوران انجام می‌شود. هدف از مصاحبه بالینی، جمع‌آوری اطلاعات لازم از مراجع درباره شرایط روانی، تاریخچه بیماری، سابقه شخصی و فامیلی، علائم و نشانه‌ها، پیامدها و نیازهای درمانی خود است. با استفاده از این اطلاعات، مصاحبه‌کننده می‌تواند تشخیص صحیح و مناسب را برای مراجع ارائه دهد و نقشه درمان مناسب را طراحی کند.
بخش‌های مصاحبه بالینی
مصاحبه بالینی به سه قسمت عمده تقسیم می‌شود:
شرح حال بالینی
در این قسمت، مصاحبه‌کننده با پرسیدن سوالات کلیدی، اطلاعات هویتی، شکایات عمده، تاریخچه بیماری فعلی، بيماری قبلی و سابقه شخصی و فاميلی را از مراجع جمع‌آوری می‌كند. این قسمت به درک علل و عوامل موثر بر شرایط روانی فرد كمك مي‌كند.
MSE (Mental Status Examination)
در این قسمت، مصاحبه‌کننده با استفاده از نظر کلی، رفتار ظاهری، حالت خلقی، حالت عاطفی، گفتار، تفكر، توجه و هوشياری، حافظه، قضاوت و تأثيرپذيری، وضعيت روانی فعلی فرد را بررسی می‌كند. این قسمت به شناسایی علائم و نشانه‌های روانپزشکی فرد كمك می‌كند.
SOAP (Subjective, Objective, Assessment, Plan)
در این قسمت، که معمولا در مورد بستري شدگان انجام مي‌شود، مصاحبه‌کننده با استفاده از اطلاعات بدست آمده در دو قسمت قبلي، تشخيص روانپزشکي فرد را مشخص می‌كند و نقشه درمان مناسب را طراحی می‌كند. این قسمت به پیگیری و ارزیابی نتایج درمان فرد كمك می‌كند.
بیشتر بدانیم: چکاپ سلامت روان
مثالی از مصاحبه بالینی
برای درک بهتر مصاحبه بالینی، می‌توانیم یک مثال را در نظر بگیریم. فرض کنید که شما یک روان‌شناس بالینی هستید و یک مراجع به نام آقای رضایی به شما مراجعه کرده است. آقای رضایی ۳۵ ساله است و شغلش مهندس است. او از افسردگی، اضطراب، ترس از اجتماع و عدم اعتماد به نفس رنج می‌برد.
او همچنین دچار وسواس فکری-عملی است و نمی‌تواند از خودش چیزی را کامل تایید کند. شما قصد دارید با انجام مصاحبه بالینی، تشخیص و درمان مناسب را برای او پیشنهاد کنید. مصاحبه بالینی شما با آقای رضایی ممکن است به صورت زیر باشد:
شرح حال بالینی
– سلام آقای رضایی، خوش آمدید. من دکتر … هستم و امروز قرار است با شما گفتگو کنم. لطفا به من بگویید که چه مشکلاتی دارید و چه کمکی از من می‌خواهید؟
– سلام دکتر، من خودم را خسته و ناراحت حس می‌کنم. هر کاری می‌کنم نتوانسته‌ام در زندگی خود پیشرفت کنم. همه چیز برای من سخت و دشوار است. از رفتن به جاهای عمومی و صحبت با دیگران ترس دارم و فکر می‌کنم همه من را قضاوت می‌کنند. همچنین همیشه درگیر فکرهای منفی و تکراری هستم و نمی‌توانم آن‌ها را کنترل کنم. بعضی وقت‌ها هم حس می‌کنم که خودکشی کنم و خلاص شوم.
– چقدر وقت است که این حالات را دارید؟
– فکر می‌کنم از دوران نوجوانی شروع شده است، اما در چند سال اخیر بدتر شده است.
– آیا سابقه بستري شدن، مصرف دارو يا مشاوره در خصوص اين حالات داريد؟
– نه، من هيچ وقت به كسي درباره حالات خود نگفته‌ام. فكر مي‌كنم كسي نتواند به من كمك كند.
– آيا سابقه بيماري جسمي يا رواني در خود يا خانواده خود داريد؟
– خير، من سالم هستم و فقط گاهي از سردرد رنج مي‌برم. در خانواده هم كسي بيمار نيست.
– چه شغلي داريد و چگونه با آن ارتباط برقرار مي‌كنيد؟
– من مهندس هستم و در يك شركت كار مي‌كنم. اما كارم را دوست ندارم و هميشه احساس استرس و ناتواني مي‌كنم. با همكارانم هم رابطه خوبي ندارم و از صحبت با آن‌ها اجتناب مي‌كنم.
– چه علاقه‌مندي‌ها و فعاليت‌هايي داريد؟
– من علاقه‌مندي خاصي ندارم. فقط وقت خود را با تماشاي تلويزيون يا بازي كردن با كامپيوتر مي‌گذرانم. از خروج از خانه يا ديدن دوستان بدم مي‌آيد.
– چگونه با خانواده و دوستان خود رابطه دارید؟
– من با پدر و مادر و برادر كوچكترم زندگی می‌کنم. اما با آن‌ها هم صحبت نمی‌کنم و فکر می‌کنم آن‌ها من را درک نمی‌کنند. دوستان خاصی هم ندارم و فقط چند نفر را از دوران دانشگاه می‌شناسم. اما با آن‌ها هم تماس کمی دارم و به جای آن‌ها احساس نیاز نمی‌کنم.
MSE
– حال حاضر شما چگونه حس می‌کنید؟
– من حس بی‌ارزشی، بی‌امیدی، ترس و گناه می‌کنم.
– شما به چه چیزهایی علاقه دارید؟
– من به هیچ چیز علاقه ندارم. هیچ کاری برای من لذت بخش نیست.
– شما چگونه صحبت می‌کنید؟
– من صحبت کردن را دوست ندارم و کلام کوتاه و کسل کننده ای دارم.
– شما چگونه فکر می‌کنید؟
– من فکر کردن را کنترل نمی‌کنم و همیشه درگیر فکرهای منفی، تکراری، بی‌پایان و بی‌فایده هستم.
– شما به چه چیزهایی توجُّه می‌کنید؟
– من توجُّه کافی به چیزهای اطراف خود ندارم و زود پرت می‌شوم.
– شما چقدر هوشیار هستید؟
– من هوشیار هستم اما بعضی وقت‌ها حس می‌کنم که در خواب هستم و جدای از واقعیت.
– شما حافظۀ خود را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
– من حافظۀ خوبی ندارم و بعضی چیزها را فراموش می‌کنم. مثلا نمی‌توانم نام دوستان قدیمی خود را به یاد بیاورم یا جزئیات کارهای روزانه را به خاطر بسپارم.
– شما قضاوت خود را چگونه می‌دانید؟
– من قضاوت خود را ضعیف می‌دانم و نمی‌توانم تصمیمات درست و منطقی بگیرم. مثلا نمی‌توانم انتخاب کنم که چه کاری بکنم یا چه لباسی بپوشم.
– شما تأثیرپذیر هستید؟
– بله، من خیلی تأثیرپذیر هستم و نظر دیگران راجع به من را جدی می‌گیرم. مثلا اگر کسی به من توهین کند یا از من تعریف کند، حال خود را بر اساس آن تغییر می‌دهم.
– شما توهُّم یا هذيان دارید؟
– نه، من توهُّم یا هذيان ندارم و فکر نمی‌کنم که کسی به من دشمن باشد یا صدای کسی را بشنوم.
SOAP
– با توجه به اطلاعات بدست آمده، شما چه تشخيصي را برای آقای رضایی مي‌دهيد؟
– با توجه به علائم و نشانه‌های ارائه شده، مي‌توان گفت كه آقای رضایي دچار اختلال افسردگي اساسي، اختلال اضطراب فراگير، اختلال وسواس فكري-عملي و اختلال شخصيت وابسته است.
– شما چه نقشه درماني را برای آقای رضایی پيشنهاد مي‌كنيد؟
سوالات متداول درباره مصاحبه بالینی
مصاحبه بالینی چه تفاوتی با مشاوره دارد؟
مصاحبه بالینی یک فرایند تشخیصی است که هدف آن شناسایی و رده‌بندی اختلالات روانی است. مشاوره یک فرایند درمانی است که هدف آن کمک به حل مشکلات و بهبود کیفیت زندگی است. مصاحبه بالینی ممکن است قبل، در طول یا پس از مشاوره انجام شود.
چه کسانی می‌توانند مصاحبه بالینی انجام دهند؟
مصاحبه بالینی را معمولا روان‌پزشکان، روان‌شناسان بالینی و مشاوران با تجربه و دانش کافی انجام می‌دهند. برای انجام مصاحبه بالینی، لازم است که مصاحبه‌کننده با اصول و تکنیک‌های مصاحبه، نظریه‌ها و روش‌های تشخیص، دستورالعمل‌های تشخیصی و نقشه‌ریزی درمان آشنا باشد.
چگونه می‌توانم برای مصاحبه بالینی آماده شوم؟
برای آمادگی برای مصاحبه بالینی، لازم است که شما:
- به سوالات صادقانه و باز پاسخ دهید و سعی کنید همکاری خود را با مصاحبه‌کننده نشان دهید.
- اطلاعات لازم را در اختیار مصاحبه‌کننده قرار دهید، مانند سوابق پزشکی، داروهای مصرفی، گزارش‌های تست‌های روانسنجی و غیره.
- سوالات خود را در صورت وجود از مصاحبه‌کننده بپرسید و نگران نباشید که سوال شما خارج از حوزه باشد.
- به خود اعتماد داشته باشید و به خودتان فرصت دهید که به سوالات فکر کنید و پاسخ دهید. نگران نقض حریم خصوصی یا قضاوت شدن نباشید.
جمع بندی
در این پست تخصصی، مفهوم، قسمت‌ها و مثالی از مصاحبه بالینی را بررسی کردیم. مصاحبه بالینی یک روش اثربخش برای تشخیص و درمان اختلالات روانی است که توسط متخصصان روانپزشکی و روان‌شناسی انجام می‌شود. مصاحبه بالینی شامل سه قسمت عمده است: شرح حال بالینی، MSE و SOAP. با انجام مصاحبه بالینی، می‌توان اطلاعات لازم را از مراجع جمع‌آوری کرده و تشخیص صحیح و نقشه درمان مناسب را برای آن‌ها ارائه داد.
مرکز اعصاب و روان نوین با ارائه خدمات
در خدمت شما عزیزان است. برای مطالعه بیشتر روی هرکدام کلیک کنید و همچنین به صفحه سوالات متداول مراجعه بفرمایید از طریق فرم تماس اقدام کنید و یا با شماره تلفن های مرکز تماس حاصل فرمایید.
۰۵۱-۳۸۴۴۳۸۹۳
۰۹۱۵۹۱۶۶۷۰۳
