اضطراب جدایی یک اختلال اضطرابی است که در آن فرد از جدایی از خانه یا عزیزان خود ترس شدیدی دارد و نشانه‌های روانی و جسمانی مختلفی را تجربه می‌کند. این اختلال معمولاً در کودکان زیر سه سال شایع است و بخشی از رشد طبیعی آن‌ها به حساب می‌آید، اما ممکن است در سنین بالاتر یا حتی در بزرگسالان نیز بروز کند. علل این اختلال ممکن است شامل عوامل ژنتیک، شخصیت، تجارب زندگی، تربیت و فرهنگ باشند.
بیشتر بدانیم: درمان استرس و اضطراب
در این مقاله، قصد داریم به شما علائم، عوارض و راه‌های درمان اضطراب جدایی را معرفی کنیم. همچنین به شما نشان خواهیم داد که چگونه می‌توانید خود یا عزیزان خود را در برابر این اختلال حفظ کنید.
علائم اضطراب جدایی در کودکان و بزرگسالان
علائم اضطراب جدایی ممکن است در هر سن و جنس نمایان شوند، اما بسته به سطح توسعه فرد، ممکن است تفاوت‌هایی داشته باشند. برخی از علائم رایج این اختلال عبارت‌اند از:
- ترس شدید از جدایی یا دور شدن از خانه یا عزیزان
- پرخاشگری یا گرایش به خودآسیب هنگام تلاش برای جلوگیری از جدایی
- کابوس های تکرار شونده درباره جدایی، آسیب دیدن یا مرگ عزیزان
- افسردگی، بروز افکار خودکشی، بی‌اعتمادی به دیگران
- علائم جسمانی مانند سردرد، دل درد، تهوع، اسهال، تپش قلب، تعریق، لرزش و اختلالات خواب
- نگرانی شدید از اینکه عزیزان به خطر بیفتند یا آسیب ببینند
- سخت‌گیر بودن در تماس با عزیزان و نیاز به تایید مکرر از سلامت و حضور آن‌ها
- کاهش علاقه به فعالیت‌های روزمره، اجتماعی و تحصیلی
- وابستگی زیاد به عزیزان و ناتوانی در انجام کارهای خودمختار
عوارض اضطراب جدایی بر روی سلامت روان و جسم
اضطراب جدایی ممکن است باعث شود فرد در زندگی خود با مشکلات و محدودیت‌های زیادی روبرو شود. برخی از عوارض این اختلال عبارت‌اند از:
افسردگی و کمروئی
فرد ممکن است احساس ناامیدی، بی‌ارزشی، بدبینی و بی‌حوصلگی کند و علاقه به کارهای خود را از دست بدهد.
افزایش خطر اختلالات روانپزشکی
فرد ممکن است در معرض خطر دچار شدن به اختلالات دیگر مانند اختلال وحشت، اختلال تجارب جسمان‌گرایانه، اختلال استرس پس از سانحه، اختلال خوردن و … باشد.
کاهش کارآئی
فرد ممکن است در تحصیلات، شغل و فعالیت‌های روزانه خود کارآئ‌یر نباشد و با عقب ماندگی، ناموفق‌یر، سست‌یر و بی‌پروا بودن مواجه شود.
کاهش کیفیت زندگی و رابطه‌های اجتماعی
فرد ممکن است از دوستان، همکاران و همسالان خود دور شود و در برقراری ارتباطات جدید مشکل داشته باشد. همچنین ممکن است با عزیزان خود درگیری، سرزنش و بحران داشته باشد.
افزایش خطر بروز بیماری جسمانی
فرد ممکن است در معرض خطر ابتلا به بیمار‌یر‌های قلبی، عروقی، تنفسی، گوارشی و … باشد. همچنین ممکن است از سوء مصرف مواد، الکل و دارو روی آورد.
پیشگیری و درمان اضطراب
اضطراب جدایی قابل پیشگیری و درمان است. برخی از روش‌های پیشگیری و درمان این اختلال عبارت‌اند از:
روان‌درمانی
روش‌های روان‌درمان‌یر مختلفی برای کودکان و بزرگسالان با اضطراب جدایی وجود دارد. برخی از آن‌ها عبارت‌اند از:
روان‌درمانی شناخت رفتاری
در این روش، فرد با کمک روان‌درمانگر، باورها، تفکرات و رفتارهای نامناسب خود را شناسایی، مورد سؤال قرار و تغییر می‌دهد. همچنین فرد با تکنیک‌های تنظیم هیجان، آرامسازی و تحمل تعارض آشنا می‌شود.
روان‌درمانی خانوادگی
در این روش، خانواده فرد نقش فعالی در پشتیبانی، تغذیه بازخورد و تقویت فرد دارد. همچنین خانواده با علائم، علل و راه‌حل‌های اضطراب جدایی آشنا می‌شود.
روان‌درمانی گروهی
در این روش، فرد با دیدار از دیگر افراد با همین مشکل، حس تعلق، همبستگی و امیدواری پیدا می‌کند. همچنین فرد با تبادل تجارب، راهکارها و پشتیبانی از گروه بهبود می‌یابد.
روان‌درمانی مبتنی بر بازی
در این روش، کودک با استفاده از باز‌یر، عواطف، تفکرات و تجارب خود را بیان می‌کند. روان‌درمانگر با کمک به کودک در باز‌یر، به او کمک می‌کند تا با اضطراب جدایی خود مقابله کند و راه‌حل‌های مناسب را پیدا کند.
بیشتر بدانیم: روان درمانی چیست؟
دارو درمانی
در برخی موارد، ممکن است نیاز به تجویز دارو برای کاهش علائم اضطراب جدایی باشد. داروهای معمول برای این اختلال عبارت‌اند از:
داروهایی که سطح سروتونین (عامل شادابی) در مغز را افزایش می‌دهند. مثلاً فلوکستین، سرترالین و پاروکستین. داروهایی که سطح نورادرنالین (عامل هشیاری) و دوپامین (عامل لذت) در مغز را تعدیل می‌کنند. مثلاً ونلافاکسین، دولوکستین و بوپروپیون. داروهایی که سطح گاما آمینوبوتیریک اسید (GABA) (عامل آرامش) در مغز را افزایش می‌دهند. مثلاً آلپرازولام، لورازپام و دیازپام.
نوروتراپی
بله، اضطراب جدایی با نوروتراپی قابل درمان است. نوروتراپی یک روش درمانی است که با استفاده از تکنولوژی، عملکرد مغز را اصلاح می‌کند.برای یکی از شاخه‌های نوروتراپی، نوروفیدبک است. نوروفیدبک برای درمان اختلالات مختلفی مانند اضطراب جدایی، بیش فعالی/ کمبود توجه، اختلالات خواب، افسردگی و … مفید است. نوروتراپی یک روش درمانی بدون عارضه و بدون دارو است و برای همه سنین مناسب است.
بیشتر بدانیم: نوروتراپی چیست؟
سوالات متداول درباره اضطراب جدایی
چه تفاوتی بین اضطراب جدایی و اختلال اضطراب جدایی است؟
اضطراب جدایی یک حالت طبیعی است که در کودکان زیر سه سال شایع است و نشان دهندهٔ پیشرفت شناختی آن‌ها است. اختلال اضطراب جدایی یک اختلال روانپزشکی است که در آن فرد ترس شدید و نامعقول از جدایی از خانه یا عزیزان خود دارد و علائم روانی و جسمانی مختلفی را تجربه می‌کند.
چه عواملی باعث بروز اختلال اضطراب جدایی می‌شوند؟
عوامل مختلف ژنتیک، بیولوژیک، روانشناسی و محیطی ممکن است در بروز این اختلال نقش داشته باشند. برخی از عوامل عبارت‌اند از: داشتن خانواده‌ای با تاریخچهٔ اضطراب، داشتن شخصیت تحت فشار، داشتن تجارب منفی گذشته مانند جدایی، آسیب و یا مرگ یکی از عزیزان
چگونه می‌توان اختلال اضطراب جدایی را تشخیص داد؟
برای تشخیص این اختلال، لازم است که فرد حداقل سه علامت از علائم روانی و جسمانی آن را برای مدت حداقل چهار هفته در کودکان و شش ماه در بزرگسالان داشته باشد. همچنین لازم است که این علائم باعث کاهش عملکرد فرد در زمینه‌های مختلف زندگی مانند خانواده، مدرسه، کار یا اجتماع شوند. برای تشخیص دقیق، بهتر است به یک روانپزشک یا روانشناس مراجعه کنید.
چگونه می‌توان از اختلال اضطراب جدایی پیشگیری کرد؟
برای پیشگیری از این اختلال، می‌توان از روش‌های مختلف استفاده کرد. برخی از آن‌ها عبارت‌اند از: تقویت اعتماد به نفس فرد، آموزش راه‌بردهای مقابله با ترس و استرس، تشویق فرد به برقراری رابطه‌های سالم و مثبت با دیگران، فراهم کردن محیط پایدار و پشتیبان برای فرد، ترویج عادات سالم زندگی مانند خوردن سالم، ورزش کردن و خواب کافی
چگونه می‌توان اختلال اضطراب جدایی را درمان کرد؟
برای درمان این اختلال، می‌توان از روش‌های درمانی روانشناسی و دارویی استفاده کرد. روش‌های درمانی روانشناسی شامل روان‌درمانی شناخت-رفتاری، روان‌درمانی خانوادگی، روان‌درمانی گروهی و روان‌درمانی مبتنی بر بازی هستند. روش‌های درمانی دارویی شامل آنتیدپرسان‌ها، آرامبخش‌ها و داروهای دیگر هستند. همچنین می‌توان از روش‌های درمان تکنولوژیک مثل نوروتراپی و نوروفیدبک نیز استفاده کرد.
چگونه می‌توان به کودک یا بزرگسال با اختلال اضطراب جدایی کمک کرد؟
برای حمایت از کودک یا بزرگسال با این اختلال، می‌توان از راه‌های زیر استفاده کرد: درک و احترام به احساسات فرد، تشویق فرد به رویارویی با ترس و جدایی، فراهم کردن محیط امن و پایدار برای فرد، کمک به فرد در برقراری رابطه‌های مثبت با دیگران، همراه بودن با فرد در جلسات درمانی و پیگیری پیشرفت‌های فرد.
جمع بندی
در این مقاله، به بررسی اضطراب جدایی پرداختیم. اضطراب جدایی یک اختلال اضطرابی است که در آن فرد از جدایی از خانه یا عزیزان خود ترس شدیدی دارد و نشانه‌های روانی و جسمانی مختلفی را تجربه می‌کند. این اختلال معمولاً در کودکان زیر سه سال شایع است و بخشی از رشد طبیعی آن‌ها به حساب می‌آید، اما ممکن است در سنین بالاتر یا حتی در بزرگسالان نیز بروز کند. علائم، عوارض و راه‌های درمان این اختلال را نیز معرفی کردیم. همچنین به شما نشان دادیم که چگونه می‌توانید خود یا عزیزان خود را در برابر این اختلال حفظ کنید.
مرکز اعصاب و روان نوین با ارائه خدمات
در خدمت شما عزیزان است. برای مطالعه بیشتر روی هرکدام کلیک کنید و همچنین به صفحه سوالات متداول مراجعه بفرمایید از طریق فرم تماس اقدام کنید و یا با شماره تلفن های مرکز تماس حاصل فرمایید.
۰۵۱-۳۸۴۴۳۸۹۳
۰۹۱۵۹۱۶۶۷۰۳
