والدین همواره دوست دارند تا فرزندانشان به بالاترین سطح تحصیلات دست پیدا کنند. اما عوامل و شرایط گوناگونی می‌تواند باعث افت تحصیلی دانش‌آموزان و حتی ترک تحصیل آن‌ها شود.
در واقع عوامل فردی، خانوادگی و اجتماعی همانطور که در موفقیت تحصیلی افراد نقش دارند، در بروز افت تحصیلی نیز به همان میزان تاثیرگذارند. با توجه به توسعه دانش انسان در صنایع مختلف، ضرورت تحصیل در نظر خانواده‌ها نیز بالا رفته است، از این رو در زمان بحرانی استفاده از کمک های تخصصی در جهت رشد فرزندان‌تان موثرتر خواهد بود.
افت تحصیلی به چه معناست؟
اصطلاح افت تحصیلی معمولا زمانی استفاده می‌شود که عملکرد تحصیلی دانش آموز در اکثر دروس یا دروس اساسی، به طور چشمگیری کاهش یابد. افت تحصیلی در دانش آموزان مقطعی نبوده و در صورت نادیده گرفته شدن، می‌تواند تا ترک تحصیل هم ادامه یابد. شروع افت تحصیلی در کشور ما معمولا از کلاس چهارم (10سالگی) است و برای حل این مشکل نیاز به شناخت علل و عوامل موثر در به وجود آمدن آن در دانش آموزان می‌باشد.
علل و عوامل افت تحصیلی چیست؟
از جمله مهم‌ترین عوامل افت تحصیلی در میان دانش آموزان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
عوامل مربوط به دانش آموز
هوش فرد (IQ)
هنگام صحبت درباره عملکرد تحصیلی باید دقت کنیم که میزان هوشبهر فرد (IQ) در چه درجه‌ای قرار دارد. نمره هوشبهر توسط آزمون‌های هوش استاندارد سنجیده می‌شود و مبحث افت تحصیلی برای هوشبهر زیر 85 مطرح نمی‌گردد.
امروزه افــزایش ضریب هوشی توسط انجام تمرینات ذهنی و راهکارهای دیگر کاملا امکانپذیر است و مسئله غیر قابل تغییری نیست.
نگرش و طرز تفکر نسبت به تحصیل
معمولا افرادی که دچار افت تحصیلی می‌شوند، به تحصیل علاقه دارند اما دچار سردرگمی هستند و نسبت به شرایط خود بی‌توجه‌اند. لازم است که تفکر و شناخت صحیح نسبت به تحصیل به وسیله آموزش و راهنمایی در ذهن کودک شکل بگیرد.
والدین با ایجاد هدف تحصیلی و نگاه مثبت و ایجاد انگیــزه برای درس خواندن به فرزندان خود کمک می‌کنند در مسیر تحصیل دچار مشکل تحصیلی و افت نشوند.
بی‌انگیزگی و بی‌علاقگی به درس
افت تحصیلی رابطه مستقیمی با بی‌علاقگی نسبت به تحصیل دارد. ریشه‌های این بی‌علاقگی در کلاس اول دبستان و حتی قبل از آن برای کودک شکل می‌گیرد و والدین باید در ایجاد نگرش درست نسبت به تحصیل و لزوم درس خواندن با کودکانشان با آگاهی و هوشیاری کامل رفتار کنند.
همچنین حالت‌های خلقی مثل اضطراب یا افسردگی کودک نیز در این فرایند موثر هستند. برای اطلاع بیشتر در زمینه افســردگی در کودکان کلیک کنید.
شرایط روحی
گاهی اوقات دانش آموزان و دانشجویان دچار حالتی از جمله بی انرژی بودن می‌شوند. ممکن است این حالات روحی ریشه در عواملی چون استرس، اضطراب، بی خوابی و یا کم خوابی و یا حتی کابوس دیدن و همچنین افسردگی باشد.
هر کدام از این موارد می‌توانند باعث کاهش انرژی شوند و تمرکز را از فرد بگیرند که باعث خواهد شد هم در کلاس درس مطالب رو متوجه نشود، هم در زمان مطالعه تمرکز کافی نداشته باشد و حتی کابوس‌ها باعث فراموشی مطالب مطالعه شده نیز می‌شود.
همچنین استرس نیز باعث خواهد شد در امتحانات نتایج مطلوبی را کسب نکنند. توصیه می‌شود مطلب مربوط به استرس امتحان را مطالعه بفرمایید.
در مرکز اعصاب و روان نوین شما می توانید با استفاده از نوار مغزی و یا نقشه مغزی وجود این اختلالات را تشخیص دهید و همچنین برای درمان آن اقدام نمایید.
بیش فعالی یا ADHD
بیش فعالی یا نقص توجه یکی از عواملی مهمی است که باعث می‌شود در تحصیل و پژوهش با سختی مواجه باشد، بیش فعالی سه نوع دارد که شامل تکانشی، نقص توجه و ترکیبی از این دو است.
بیشتر افراد صرفا بیش فعالی تکانشی را می‌شناسند که تا 12 سالگی ادامه دارد هم نقص توجه پس از آن هم همراه فرد خواهد بود.
توصیه می‌شود مطلب مربوط به بیش فعالی را مطالعه بفرمایید.
در مرکز اعصاب و روان نوین شما می توانید با استفاده از نوار مغزی و یا نقشه مغزی و همچنین تست IVA ، بیش فعالی را تشخیص دهید و همچنین برای درمان آن اقدام نمایید.
عوامل مربوط به خانواده
بیماری‌های جسمی و روانی والدین
این مورد می‌تواند نظارت والدین روی فرزند و رفتار او را مختل کند. والدین اگر درگیر بیماری‌های جسمی یا اخــتلالات روانی باشند ممکن است از فرزند خود غافل شده و همین شرایط می‌تواند راه را برای ورود فرزند به مسیرهای اشتباه در مدرسه یا بیرون مدرسه فراهم کند.
اختلاف‌ها و مشاجرات خانوادگی
دعوای والدین و جو نامناسب خانواده باعث زده شدن فرزند و فرار او از محیط خانه و خانواده می‌شود که خود می‌تواند فرد را در معرض افت تحصیلی قرار دهد. فقدان یکی از والدین یا طلاق والدین می‌تواند تاثیر مخربی روی تحصیل دانش آموز داشته باشد.
ناهماهنگی والدین در سبــک فرزندپروری باعث سردرگمی شده و آن‌ها را در مسائلی مثل تحصیل و آینده آن دچار تردید می‌کند به طوری که ممکن است فرد احساس کند هرگز شرایط مطلوب برای درس خواندن برای او وجود نخواهد داشت. تاثیر مــشکلات خانوادگی بر دانش آموزان در هر دوره‌ای می‌تواند باعث افت تحصیلی فرد شود.
شیوه‌های نظارت و کنترل معیوب والدین
والــدین کنترل گر و مربیان سخت گیر با نصیحت‌های تکراری و خسته کننده باعث زدگی کودک از تحصیل می‌شوند. مخصوصا اگر این نصیحت‌ها و سخت گیری‌ها همراه با توهین، تحقیر و تنبیه بدنی باشند. ادامه این روند نیز می‌تواند پیش بینی کننده افت و ترک تحصیل باشد.
نگرش خانواده به تحصیل
دید خانواده‌ها به تحصیل فرزندان خود و میزان حمایت‌های آن‌ها از تحصیل فرزندشان پیش بین مهمی در آینده و پیشرفت تحصیلی فرد است. پیشنهاد می کنیم در این زمینه مقاله نقــش والدین در تحصیل را مطالعه فرمایید.
عوامل مربوط به مدرسه
مشکلات مربوط به نظام آموزش
: اولین تجارب فرد در مدرسه می‌تواند در طول عمر تحصیلی کودک تاثیر گذار باشد. استفاده از سبک‌های آموزشی جذاب و امکانات کمک آموزشی می‌تواند محیط درس را برای کودک جذاب کرده و رغبت او را به مدرسه و تحصیل افزایش دهد.
مواردی همچون تــرس از مدرسه و تمایل به فــرار از مدرسه نتایج مشکلات آموزشی است که متاسفانه در مدارس وجود دارد و نهایتا افت تحصیلی را به همراه خواهند داشت.
معلمان و مربیان
معلمان سخت گیر، خشک، بداخلاق و بدون مهارت در برخورد با کودک، تاثیر بسیار مهمی در پیشرفت یا افت تحصیلی همان دوران و آینده دانش آموز دارد.
مربیان و معلمان بعد از والدین به عنوان منبع قدرت و الگوهای کودک مطرح می‌شوند، اگر رفتار آن‌ها با کودک تحقیر آمیز یا نامناسب باشد باعث زدگی کودک از تحصیل خواهد شد و می‌تواند مشکلاتی در زمینه نوشتن و بــدخطی کودکان و همچنین اختــلال خواندن و ریاضی ایجاد کند.
روابط به همسالان
روابط اجتماعی درست با همسالان نقش بسیار مهمی در لذت بخش بودن محیط مدرسه و کلاس دارد. آموزش صحیح نحوه ارتباط اجتماعی و تــربیت کـودک توسط خانواده پیش بین مهمی برای پیشرفت تحصیلی در افراد است.
عوامل مربوط به جامعه
مشکلات اقتصادی، رابطه دوطرفه با افت تحصیلی دارد. همانطور که وضعیت معیشتی نامناسب می‌تواند باعث افت تحصیلی شود، شکست در تحصیل نیز می‌تواند هزینه‌های هنگفتی برای جامعه و خانواده فرد داشته باشد. تکرار پایه یا درس و هزینه‌های جانبی افزایش دوره تحصیل، بعضی از مشکلات ناشی از افت تحصیلی است.
نبود منزل مناسب و اسباب کشی‌های مداوم تاثیر مستقیمی روی بهم خوردن وضعیت تحصیلی کودک دارد. همچنین معضلات فرهنگی و آسیب‌های اجتماعی فراوان، تفریحات ناسالم و پایین آمدن سن اعتیاد باعث افت تحصیلی می‌شود. در واقع تاثیر مــحیط و محله بر کودک و رشد شخصیتی و تعیین هــدف از زندگی برای او بسیار مهم است.
راه حل‌های پیشنهادی برای جلوگیری از افت تحصیلی
مرکز اعصاب و روان نوین مجموعه از خدمات را برای بهبود و ارتقا عملکرد تحصیلی ارائه می دهد از جمله تست‌های مختلف برای تشخیص اختلالات و همچنین تسته‌های روان سنجی برای تشخیص هوش و رغبت که عبارتند از:
- نوار مغزی (CQ)
- نقشه مغزی (QEEG)
- تست تشخیص بیش فعالی IVA
- آزمون‌های روان سنجی
- تست هوش
- تست رغبت
- و …
همچنین مرکز اعصاب و روان نوین با ارائه خدمات درمانی شامل زیر است:
نوروتراپی برای درمان اختلالات مغزی
مشاوره تخصصی اختلالات یادگیری
- درمان اختلالات خواندن و نوشتن
- درمان اختلالات یادگیری ریاضی
مجموعه اعصاب و روان نوین مفتخر است با ارائه خدمات نوروتراپی و روانپزشکی که نقشی اثر گذار در درمان اختلالات مغزی دارد در خدمت شماست. توصیه می شود اگر سوالی دارید به صفحه سوالات متداول مراجعه بفرمایید از طریق فرم تماس اقدام کنید و یا با شماره تلفن های مرکز تماس حاصل فرمایید.
برای مطالعه بیشتر اینجا کلیک کنید.
