کمال گرایی (perfectionism) به معنای داشتن استانداردهای بسیار بالا و سخت‌گیرانه برای خود و دیگران است. کمال‌گراها معمولاً ناراضی از عملکرد خود و دیگران هستند و همیشه به دنبال رسیدن به نتایج فوق‌العاده و بی‌عیب هستند. کمال گرایی ممکن است در زمینه‌های مختلفی مانند کار، تحصیل، رابطه، زیبایی و سلامت از خود نشان دهد.
کمال گرایی ممکن است در ابتدا به نظر یک خصوصیت مثبت برسد، زیرا کمال‌گراها معمولاً پرتلاش، باهوش، مسئولیت‌پذیر و خلاق هستند. اما کمال گرایی معایب و مخاطرات زیادی هم دارد. کمال گرایی می‌تواند منجر به استرس، اضطراب، افسردگی، خودانتقاد، خودآزار، تأخیر، تعلل، تعارضات و نارضایتی شود. کمال‌گراها معمولاً از لذت بردن از زندگی، تقدیر از دستاوردهای خود و داشتن رابطه‌های سالم با دیگران محروم هستند.
فهرست مطالب
کمال گرایی چه مشکلاتی را ایجاد می‌کند؟
کمال گرایی مشکلات روانی و جسمی زیادی را برای فرد به همراه دارد. برخی از این مشکلات عبارتند از:
استرس، اضطراب و افسردگی
کمال‌گراها با فشار زیادی روبرو هستند که خودشان یا دیگران برایشان تعیین کرده‌اند. آن‌ها همیشه نگران شکست، انتقاد، رد شدن و نامطلوب بودن هستند. آن‌ها نمی‌توانند از زندگی خود لذت ببرند و خود را با دیگران مقایسه می‌کنند. این عوامل می‌توانند منجر به احساسات منفی، تنش، نگرانی، ناامیدی و بی‌خوابی شوند.
خودانتقاد، خودآزار و تعلل
کمال‌گراها به شدت به خودشان سخت می‌گیرند و هرگز راضی از عملکرد خود نیستند. آن‌ها فقط نقص‌های خود را می‌بینند و خود را بخاطر خطاهای خود مجازات می‌کنند. آن‌ها گاهی اوقات به خودشان صدمه می‌زنند یا از رفتارهای سالم‌کننده مثل تغذیه مناسب، ورزش و استراحت پرهیز می‌کنند. آن‌ها همچنین ممکن است از شروع یا پایان دادن به کارهایشان تعلل کنند چون ترس دارند که نتوانند به استانداردهای خود برسند.
تعارضات و رابطه‌های ناسالم
کمال‌گراها معمولاً دچار مشکلات در برقراری و حفظ رابطه با دیگران هستند. آن‌ها ممکن است به دیگران سخت بگیرند، آن‌ها را قضاوت کنند، از آن‌ها احتمالات بالایی بخواهند یا با آن‌ها درگیر شوند. آن‌ها همچنین ممکن است از درخواست کمک، پذیرش کمک یا تقسیم کار با دیگران پرهیز کنند. آن‌ها ممکن است از ابراز احساسات، نیازها و حدود خود خودداری کنند. آن‌ها همچنین ممکن است از حمایت و مشورت دیگران استفاده نکنند یا احساس تنهایی و بی‌ارزشی کنند.
فرسودگی شغلی و عدم رضایت از کار
کمال‌گراها ممکن است در محیط کار با چالش‌های زیادی روبرو شوند. آن‌ها ممکن است برای خود وظایف زیادی تعیین کنند، ساعت‌های طولانی کار کنند، به خود استراحت ندهند، از همکاری با دیگران خودداری کنند یا از تقدیر و تشویق رئیس یا همکاران خود بی‌تفاوت باشند. آن‌ها همچنین ممکن است به سختی با شرایط تغییرپذیر، نامطلوب یا نامشخص کار کنند یا از تغییرات و نوآوری‌های جدید مقاومت کنند. این عوامل می‌توانند منجر به فرسودگی شغلی، عدم رضایت از کار، کاهش عملکرد و ترک شغل شوند .
چگونه کمال گرایی درمان کنیم؟
پس چطور می‌توانید با کمال گرایی خود مقابله کنید و زندگی شادتر و سالم‌تری داشته باشید؟ در این پست به شما چند راهکار ساده و عملی پیشنهاد می‌دهیم:
استانداردهای خود را بازبینی کنید
سعی کنید استانداردهای خود را با واقعیت سنجیده و منطقی تعیین کنید. به جای اینکه هدف خود را کامل بودن قرار دهید، هدف خود را بهبود یافتن قرار دهید. به جای اینکه خود را با دیگران مقایسه کنید، خود را با گذشته خود مقایسه کنید. به جای اینکه فقط نقص‌های خود را ببینید، قوت‌ها و دستاوردهای خود را هم ببینید.
خطا را به عنوان فرصت یادگیری در نظر بگیرید
سعی کنید از خطاهای خود درس بگیرید و راه‌های بهبود را پیدا کنید. به جای اینکه خود را بخاطر خطا مجازات کنید، خود را بخاطر تلاش تشویق کنید. به جای اینکه از خطا پرهیز کنید، از خطا چالش بپذیرید.
تعادل را در زندگی خود ایجاد کنید
سعی کنید زندگی خود را فقط به یک زمینه محدود نکنید و به تمام جنبه‌های زندگی خود توجه کنید. سعی کنید زمان مناسبی را برای کار، تحصیل، خانواده، دوستان، سرگرمی، استراحت و مراقبت از خود بگذارید. سعی کنید فعالیت‌هایی را انجام دهید که به شما لذت و آرامش می‌دهند و احساسات منفی شما را کاهش می‌دهند. سعی کنید با دیگران در ارتباط باشید و از حمایت و مشورت آن‌ها استفاده کنید.
کمک حرفه‌ای بگیرید
گر متوجه شدید که کمال گرایی شما باعث شده است که در زندگی خود دچار مشکلات جدی شوید و نتوانسته‌اید با راهکارهای گفته شده مقابله کنید، پس شاید نیاز دارید که به یک متخصص روان‌پزشک یا روان‌شناس مراجعه کنید. یک متخصص می‌تواند به شما کمک کند تا علل و عوامل کمال گرایی خود را شناسایی کنید و روش‌های مؤثرتری برای مقابله با آن را یاد بگیرید.
بیشتر بدانیم: روان درمانی
سوال متداول درباره کمال گرایی
کمال گرایی چگونه شکل می‌گیرد؟
کمال گرایی ممکن است به دلایل مختلفی شکل بگیرد. برخی از عوامل موثر عبارتند از: تربیت خانوادگی، فرهنگ اجتماعی، شخصیت فرد، تجارب زندگی، انگیزه‌ها و ارزش‌ها. برخی از کمال گراها ممکن است در خانواده‌هایی بزرگ شده باشند که از آن‌ها انتظارات بالایی داشته‌اند، آن‌ها را به شدت انتقاد کرده‌اند یا آن‌ها را به شرط عملکرد خود دوست داشته‌اند.
برخی دیگر ممکن است تحت تأثیر فرهنگ‌هایی قرار گرفته باشند که بر رقابت، موفقیت، زیبایی یا کامل بودن تأکید دارند. برخی نیز ممکن است به دلیل شخصیت خود، مثل نوروتیسم، وسواس یا خودآگاهی زیاد، کمال گرای شوند. همچنین برخی تجارب زندگی، مانند شکست، رد شدن، تحسین یا ستایش، ممکن است کمال گرایی را تقویت یا تضعیف کنند.
کمال گرایی با وسواس چه فرقی دارد؟
کمال گرایی و وسواس دو مفهوم متفاوت هستند که گاهی اوقات با هم اشتباه گرفته می‌شوند. کمال گرایی به معنای داشتن استانداردهای بسیار بالا و سخت‌گیرانه برای خود و دیگران است. وسواس به معنای داشتن افکار، خاطرات یا تصورات ناخوشایند و مکرر است که باعث اضطراب می‌شوند و فرد را وادار می‌کنند که رفتارهای خاص و تکراری را انجام دهد تا اضطراب خود را کاهش دهد. برخی از کمال گراها ممکن است همچنین دچار وسواس هم باشند، اما این دو حالت لزوماً همپوشان نیستند.
بعضی از وسواس‌جو‌ها ممکن است استانداردهای پایین یا منطقی داشته باشند، اما نتوانند خود را از رفتارهای وسواس‌آور خود جلوگیری کنند. بعضی از کمال گراها ممکن است از وسواس رنج نبرند، اما به شدت به خودشان سخت بگیرند و از عملکرد خود ناراضی باشند.
بیشتر بدانیم: وسواس فکری و عملی
کمال گرایی چگونه درمان می‌شود؟
کمال گرایی یک ویژگی شخصیتی است که به راحتی تغییر نمی‌کند، اما می‌توان با آن مقابله کرد و آن را کنترل کرد. برای درمان کمال گرایی، معمولاً از روش‌های روان‌درمانی مثل درمان شناختی-رفتاری، درمان پذیرش و تعهد، درمان مبتنی بر ذهن‌آگاهی یا درمان گروهی استفاده می‌شود. هدف از این روش‌ها این است که فرد را قادر سازند تا استانداردهای خود را بازبینی کند، خطا را به عنوان فرصت یادگیری بپذیرد، تعادل را در زندگی خود ایجاد کند، خودشفقت را تقویت کند، با احساسات منفی خود مقابله کند و رابطه‌های سالم‌تری با دیگران برقرار کند.
جمع بندی
کمال گرایی یک ویژگی شخصیتی است که به معنای داشتن استانداردهای بسیار بالا و سخت‌گیرانه برای خود و دیگران است. کمال گرایی ممکن است در زمینه‌ها و شرایط مختلفی از خود نشان دهد و مزایا و معایب زیادی را برای فرد به همراه داشته باشد. کمال گرایی ممکن است باعث افزایش تلاش، هوش، خلاقیت و عملکرد شود، اما همچنین ممکن است منجر به استرس، اضطراب، افسردگی، خودانتقاد، خودآزار، تعلل، تعارضات و نارضایتی شود. برای درمان کمال گرایی، لازم است که فرد بتواند زمینه‌ها و شرایط خاص خود را شناسایی کند و راهکارهای مناسب برای مقابله با آن را پیدا کند.
مرکز اعصاب و روان نوین با ارائه خدمات
در خدمت شما عزیزان است. برای مطالعه بیشتر روی هرکدام کلیک کنید و همچنین به صفحه سوالات متداول مراجعه بفرمایید از طریق فرم تماس اقدام کنید و یا با شماره تلفن های مرکز تماس حاصل فرمایید.
۰۵۱-۳۸۴۴۳۸۹۳
۰۹۱۵۹۱۶۶۷۰۳
دیدگاه