فهرست مطالب
پارکینسون چیست؟
بیماری پارکینسون (Parkinson) یک اختلال عصبی است که به طور عمده بر نورون های تولید کننده دوپامین (دوپامینرژیک) در یک منطقه خاص در مغز، به نام ماده سیاه(سابستنشیال نگرا) اثر می گذارد .
دوپامین نقش مهمی در تنظیم حرکت بدن دارد و کاهش آن کاهش می تواند علت بسیاری از علائم بیماری پارکینسون فرد مبتلا باشد. علت این عارضه دقیقا مشخص نیست، اما اکثر کارشناسان تصور می کنند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی می تواند در بروز این بیماری موثر باشد.
علائم پارکینسون چیست؟
علائم و نشانه های بیماری می تواند در هر فرد متفاوت باشد. شروع علائم اولیه ممکن است خفیف بوده و مورد توجه قرار نگیرد. بیماری اغلب از یک طرف بدن شروع شده و معمولاً حتی بعد از شروع علائم در هر دو طرف فرد، علائم در همان طرف شدید تر از طرف مقابل می باشد.
نشانه های پارکینسون ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• رعشه یا لرزش که معمولاً از یک اندام، دست یا انگشتان شروع می شود. ممكن است انگشت شست و سبابه را ناخودآگاه به هم مالیده که به این علامت پیل-رولینگ یا غلطاندن قرص می گویند. لرزش دست ها حتی ممکن است هنگام استراحت هم وجود داشته باشد.
• آهسته شدن حرکات (برادی کینزی): با پیشرفت بیماری ممکن است حرکات فرد کند شده و کارهای ساده دشوار و وقت گیر باشد. هنگام راه رفتن، قدم ها کوتاه تر شده و یا در حین راه رفتن فرد پاهای خود را روی زمین بکشد. همچنین بلند شدن از صندلی کاری دشوار باشد.
• سخت شدن عضلات ممکن است در هر قسمت از بدن فرد رخ دهد. سفتی عضلات می تواند دردناک بوده و دامنه حرکت بیمار را محدود کند.
• اختلال در وضعیت تعادل: حالت بدن ممکن است به شکل خمیده شده و یا فرد در نتیجه بیماری دچار اختلال تعادل شود.
• از دست دادن حرکات خودکار: به این معنی که فرد ممکن است توانایی انجام برخی حرکات خودکار از جمله چشمک زدن، لبخند زدن یا تکان دادن دست ها خود را هنگام راه رفتن از دست دهد.
• تغییر در حرف زدن: فرد با مکث یا حالتی شبیه تردید شروع به حرف زدن می کند و صدای او هنگام صحبت آهسته و یکنواخت و عاری از واکنش های احساسی است.
• تغییر در نوشتن: نوشتن برای فرد دشوار شده و دستخط او ممکن است ریزتر از حالت معمول شود.
علل بیماری پارکینسون
بیماری پارکینسون در اثر از بین رفتن سلولهای عصبی در قسمتی از مغز به نام ماده سیاه ایجاد می شود.
سلولهای عصبی این بخش از مغز وظیفه تولید ماده شیمیایی به نام دوپامین را بر عهده دارند. دوپامین به عنوان یک پیام رسان بین قسمت های مغز و سیستم عصبی عمل کرده و به کنترل و هماهنگی حرکات بدن کمک می کند. آسیب و یا از بین رفتن سلول های این بخش موجب کاهش میزان دوپامین در مغز می شود. این بدان معناست که بخشی از مغز که مسئولیت کنترل حرکت را دارد، به طور نرمال کار نمی کند و موجب می شود حرکات فرد کند و غیر طبیعی شود.
از بین رفتن سلولهای عصبی طی یک روند کند ایجاد می شود، اما علائم بیماری پارکینسون معمولاً هنگامی آغاز می شود که حدود 80٪ سلولهای عصبی موجود در جسم سیاه از بین رفته باشند.
چه عواملی باعث از بین رفتن سلولهای عصبی می شود؟
مشخص نیست که چرا از بین رفتن سلولهای عصبی مرتبط با بیماری پارکینسون رخ می دهد، اگرچه تحقیقات برای یافتن دلایل احتمالی در حال انجام است. در حال حاضر، اعتقاد بر این است که ترکیبی از تغییرات ژنتیکی و عوامل محیطی ممکن است مسئولیت این بیماری باشد.
1- ژنتیک
مشخص شده است که عوامل ژنتیکی خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را افزایش می دهد ، اما علت اینکه چرا برخی افراد نسبت به این بیماری حساس ترند مشخص نیست. بیماری پارکینسون می تواند ناشی از انتقال ژن های معیوب توسط والدین باشد. اگرچه به ارث رسیدن بیماری از این طریق در یک خانواده نادر می باشد.
2- فاکتورهای محیطی
برخی محققان اعتقاد دارند که عوامل محیطی مانند سموم دفع آفات و علف کش ها در کشاورزی و ترافیک یا آلودگی های صنعتی احتمال ابتلا به بیماری پارکینسون را در فرد افزایش می دهد. هرچند که شواهد که نشان دهنده تاثیر این عوامل را بر بیماری پارکینسون بدست نیامده است.
سایر دلایل پارکینسونیسم
“پارکینسونیسم” اصطلاحی است که برای توصیف علائم لرزش ، سفتی عضلات و کندی حرکت افراد به کار می رود.
بیماری پارکینسون شایعترین نوع پارکینسونیسم است، اما انواع نادری نیز وجود دارد که به علل خاصی ایجاد می شود:
• برخی از این بیماری ها شامل پارکینسونیسم ناشی از دارو: هنگامی که علائم پس از مصرف برخی داروهای خاص مانند برخی از داروهای ضد روان پریشی ایجاد می شوند و معمولاً پس از قطع دارو بهبود می یابند.
• بعضی اختلالات پیشرونده مغز: مانند فلج پیشرونده هسته ای ، پیشرفت آتروفی پیشرونده سیستم های متعدد و کورتیکوبازال دژنراسیون یا CBD یک بیماری نادر، پیش رونده و تخریب کننده سیستم اعصاب مرکزی است.
• بیماری عروق مغزی: در واقع سکته های کوچک باعث مرگ چندین قسمت از مغز می شوند.
چگونه پارکینسون را تشخیص دهیم؟
به طورمعمول با شرح حال دقیق می توان این بیماری را تشخیص داد، اما گاهی ممکن است این بیماری با بیماری های دیگر اشتباه گرفته شود.
در این شرایط برای اطمینان از تشخیص، از روش های تصویر برداری مانند MRI استفاده می شود.
هم چنین اسکن چشم روشی جدید برای تشخیص پارکینسون در مراحل اولیه بیماری است.
در این بیماری دوپامین کاهش می یابد و کاهش دوپامین با نازک شدن سلول های عصبی شبکیه چشم مرتبط است.
درمان‌های جدید در پارکینسون
اخیرا دانشمندان با استفاده از داروهای بیماری مالاریا، موفق به توقف بیماری پارکینسون شده اند. در واقع این دارو ها با اثری که بر گیرنده Nurr1 دارند، از کاهش دوپامین جلوگیری می کنند. عملکرد این گیرنده ی پروتینی، محافظت از سلول های ترشح کننده دوپامین است.
ژن درمانی نیز از روش های جدید درمان پارکینسون است؛ به این صورت که ژن های موثر در ترشح دوپامین از طریق یک ویروس غیربیماری زا به مغز وارد می شود و منجر به افزایش سطح دوپامین می گردد.
البته این روش درمان قطعی نیست. اما علائم را به طور قابل توجهی کاهش می دهد. همچنین اثر آن برای مدت زیادی (حدود سه سال) باقی می ماند.
استفاده از سلول های بنیادی نیز راهی دیگر برای درمان این بیماران است.
در این روش درمانی، سلول های بنیادی از مغر استخوان استخراج می شوند و در آزمایشگاه در پروسه ای پیچیده تبدیل به سلول های تولید کننده دوپامین می گردند. (این روش به تحقیقات بیشتری نیاز دارد و هنوز به مرحله عملیاتی نرسیده است)
ورزش در پارکینسون
ورزش موجب ترشح دوپامین در بدن می شود. در نتیجه بیماران پارکینسون می بایست ورزش را در برنامه روزانه خود قرار دهند.
ورزش هایی مانند یوگا، پیاده روی و شنا باعت افزایش تعادل، بهبود عملکرد عضلانی و کاهش سفتی عضلات در این بیماران می شود. بازی ها و ورزش های ریتمیک به همراه موسیقی برای تشویق بیشتر و ایجاد فیدبک حرکتی بسیار موثرهستند.
چون این بیماران برای شروع حرکت مشکل دارند، انجام حرکات نوسانی برای آغاز حرکت کمک کننده است. مثلا قبل از بلند شدن از روی صندلی تنه را به عقب و جلو حرکت بدهند و بعد بیاستند. همچنین در تحقیقات به عمل آمده مشخص شده رقصیدن در بهبود راه رفتن بیماران پارکینسون بسیار موثر است.
مرکز اعصاب و روان نوین با ارائه خدمات
- روان درمانی و مشاوره
- روانپزشکی
- نوروتراپی
- تست‌های روان سنجی
در خدمت شما عزیزان است. برای مطالعه بیشتر روی هرکدام کلیک کنید وهمچنین به صفحه سوالات متداول مراجعه بفرمایید از طریق فرم تماس اقدام کنید و یا با شماره تلفن های مرکز تماس حاصل فرمایید.
۰۵۱-۳۸۴۴۳۸۹۳
۰۹۱۵۹۱۶۶۷۰۳
منابع: بیمارستان عرفان،
دیدگاه