قرص‌های خواب در سال‌های اخیر به دلیل کمک به بهبود اختلالات خواب و افزایش کیفیت خواب، بسیار محبوب شده‌اند. کیفیت خواب اهمیت بسیار زیادی در کیفیت زندگی و جلوگیری ازابتلا به اختلالات دیگر است که می‌توانید. توصیه می‌کنیم ابتدا پست هر آنچه باید درباره خواب بدانیم را مطالعه بفرمایید.
این روزها، مصرف قرص خواب به شکل قابل‌توجهی عمومیت یافته است. مصرف این داروها ممکن است در کوتاه‌مدت بتواند مشکل بی‌خوابی را برطرف کند. با این حال، استفاده از داروهای خواب‌آور در طولانی‌مدت می‌تواند با عوارض جانبی جدی همراه باشد. برای آگاهی از عوارض قرص خواب و داروهای آرام‌بخش پیشنهاد می‌کنیم با ما همراه شوید.
قرص خواب آور در زبان انگلیسی با عباراتی نظیر Sleeping Pills، Sleep Medications، Insomnia Medications و Sedative Hypnotics شناخته می‌شوند.
قرص خواب آور چیست؟
خواب‌آورها گروهی از داروها هستند که برای القاء حس خواب‌آلودگی یا بهبود کیفیت خواب مورداستفاده قرار می‌گیرند. از شناخته‌شده‌ترین انواع خواب‌آورهای دارویی می‌توان به بنزودیازپین‌ها (benzodiazepines) و باربیتورات‌ها (barbiturates) اشاره کرد. به‌عنوان مثال:
- دیازپام
- اگزازپام
- ملاتونین
- لورازپام
- فلورازپام
- کلردیازپوکساید
چند نمونه از معروف‌ترین داروهای خواب‌آور به حساب می‌آیند.
لازم است بدانید، برخی از داروهای غیراختصاصی نظیر پرومتازین و دیفن‌هیدرامین هم از تأثیرات خواب‌آوری برخوردارند. در این میان، مصرف گیاهانی نظیر بومادران، سنبل‌الطیب، حنا و بسیاری موارد دیگر نیز با احساس خواب‌آلودگی همراه بوده و برای مقابله با بی‌خوابی به‌کار می‌روند.
از طرف دیگر، گروهی از بنزودیازپین‌ها نظیر زاناکس از جمله داروهای آرام‌بخش و ضد اضطرابی هستند که خواب‌آلودگی هم ایجاد می‌کنند. داروهای یاد شده، ممکن است در کوتاه‌مدت به خوابیدن شما کمک کنند. با این حال، اغلب آن‌ها اعتیادآور بوده و می‌توانند تمرکز و حافظه افراد را به شدت دچار اختلال کنند. به خاطر داشته باشید، مصرف طولانی‌مدت داروهای خواب‌آور به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.
برخی از داروهای خواب‌آور با اثرات آرام‌بخشی، غالباً به‌عنوان داروهای بیهوشی مورداستفاده قرار گرفته و مصرف بلندمدت آن‌ها می‌تواند با فروپاشی سیستم عصبی مرکزی همراه بوده و دوز نامناسب آن‌ها می‌تواند کشنده باشد.
در این میان، داروهای جدیدتری هم وجود دارند که با اتصال به گیرنده‌های بنزودیازپین مغز می‌توانند زمان انتظار برای به خواب رفتن را کاهش دهند. مصرف این داروها به افراد کمک میکند مدت کمتری را صرف غلت زدن در رختخواب کنند. احتمال وابستگی به داروهای یاد شده کم‌تر از بنزودیازپین‌ها است. با این حال، استفاده طولانی‌مدت از این قرص‌ها هم می‌تواند اعتیادآور باشد.
تعداد دیگری از قرص‌های خواب‌آور، ترشح هورمون ملاتونین را تحت تأثیر قرار داده و از این طریق به خوابیدن افراد کمک می‌کنند. بر اساس مطالعات، احتمال وابستگی و اعتیاد به این داروها به‌مراتب کم‌تر از سایرین است. به خاطر داشته باشید، فروش قرص خواب آور بسیار قوی بدون نسخه ممنوع بوده و استفاده از آن حتماً باید طبق دستور پزشک انجام گیرد.
دوکسپین
مصرف این قرص خواب آور برای کسانی که مشکل در خواب ماندن دارند (افرادی که به خواب می روند اما به سادگی از خواب بیدار شده و به سختی مجددا به خواب می روند)، توصیه شده است. دوکسپین با مسدود کردن گیرنده‌های هیستامینی به تداوم خواب کمک میکند. این دارو را مصرف نکنید مگر آنکه بخواهید 7 یا 8 ساعت کامل بخوابید.
سوورکسانت (Belsomra)
این دارو با مسدود کردن هورمونی که باعث بیداری و بی‌خوابی می‌شود، عمل میکند. مصرف این دارو از جانب FDA برای درمان افراد مبتلا به بی‌خوابی به خاطر ناتوانی در به خواب رفتن یا در خواب ماندن مناسب است. این دارو باعث احساس خواب آلودگی در روز بعد هم می‌شود.
زولپلون (Sonata)
زولپلون در بین تمام قرص‌های خواب جدیدتر است و برای مدت زمان کمتری در بدن فعال می‌ماند (نیمه عمر کمتری دارد). یعنی اول می‌توانید خودتان برای خوابیدن تلاش کنید. سپس، اگر همچنان تا ساعت 2 بامداد خوابتان نبرد، می‌توانید این دارو را مصرف کنید؛ بدون اینکه بابت احساس خواب آلودگی در هنگام صبح نگران شوید. اما اگر تمایل به بیدار شدن در طول شب را دارید، پس این دارو بهترین گزینه نیست.
زولپیدم (Ambien، Edluar، Intermezzo)
داروی زولپیدم که با نام تجاری امبین (Ambien) نیز شناخته می‌شود در دسته داروهای تاثیر گذار بر سیستم اعصاب مرکزی و در واقع در بین داروهای آرام بخش و ضد اضطراب و خواب آور قرار می‌گیرند. این دارو در سال 1992 برای اولین بار توسط سازمان FDA به تایید رسیده و وارد بازارهای دارویی شده است. بعضی از بیماران ممکن است دچار بی‌خوابی باشند که این اختلال منجر به کاهش ساعات خواب آن‌ها شده باشد. استفاده از داروی زولپیدم برای درمان خواب افرادی که دچار بی‌خوابی هستند مناسب بوده و ساعات خواب آن‌ها را به حالت طبیعی نزدیک‌تر میکند.
این دارو به طور عمده در افرادی استفاده می‌شود که مشکل اصلی آن‌ها در شروع خواب و در واقع به خواب رفتن است. همچنین مصرف داروی زولپیدم می‌تواند زمانی را که فرد در شروع خواب خود تاخیر دارد کاهش داده و طول مدت زمانی را که فرد در خواب به سر می‌برد را بیشتر کند.
ملاتونین
ملاتونین یک نوروترانسمیتر یا پیام رسان شیمیایی است که مغز به طور طبیعی هنگام تاریک شدن هوا در شب آن را می‌سازد. این هورمون، پیام خوابیدن را به بقیه بدن ارسال میکند و به تنظیم چرخه خواب شما کمک میکند. همچنین ملاتونین به صورت مصنوعی در آزمایشگاه ساخته می‌شود و می‌توان آن را به عنوان مکمل غذایی بدون نسخه به صورت قرص بلعیدنی مصرف کرد.
بیشتر بدانیم: هورمون ملاتونین چیست؟
به خاطر داشته باشید که داروهای خواب برای استفاده طولانی مدت مناسب نیستند. اگر بعد از 2 هفته همچنان مشکل خواب دارید با پزشک خودتان صحبت کنید.
عوارض قرص خواب چیست؟
مصرف قرص خواب آور مانند اغلب داروها ممکن است با برخی عوارض جانبی همراه باشد. با توجه به احتمال تأثیر این داروها بر روند طبیعی تنفس و ایجاد اختلال در آن، افراد مبتلا به بیماری‌هایی نظیر آسم یا انسداد مزمن ریوی، بیش از سایرین در معرض آسیب‌های ناشی از عوارض قرص خواب قرار دارند. به همین دلیل، خرید قرص خواب آور قوی و مصرف آن باید تحت‌نظر و تجویز پزشک و با ارائه نسخه انجام گیرد. برای اطمینان از نوع و دوز مناسب داروهای خواب‌آور مصرفی پیشنهاد می‌کنیم با پزشکان و متخصصان حاذق در ارتباط بوده و با آن‌ها مشورت کنید.
شایع‌ترین عوارض قرص خواب آور عبارت است از:
- احساس سوزش یا سوزن‌سوزن شدن دست‌ها، پاها و بازوها
- افزایش یا کاهش اشتها
- یبوست
- اسهال
- مشکل در حفظ تعادل
- سرگیجه
- احساس خواب‌آلودگی در طول روز
- خشکی دهان و گلو
- نفخ
- سردرد
- سوزش معده
- اختلال در عملکردهای روزانه
- اختلال در حافظه و تمرکز
- معده درد
- لرزش غیرقابل‌کنترل برخی از اعضاء بدن
- رویاهای غیرمعمول
- ضعف
مصرف برخی داروهای خواب‌آور ممکن است با عوارض جانبی پیچیده‌تری نظیر راه رفتن، خوردن و آشامیدن، برقراری رابطه جنسی، رانندگی، تماس تلفنی یا حتی آشپزی در حالت خواب و غیرهوشیاری همراه باشد. رانندگی تحت تأثیر داروهای خواب‌آور از خطرناک‌ترین کارهایی است که می‌تواند تبعاتی بسیار جدی را به همراه داشته باشد. فراموش نکنید، دوز قرص خواب آور حتماً باید طبق نظر پزشک تعیین شده و به‌هیچ عنوان نمی‌توان آن را برحسب سلیقه شخصی افزایش یا کاهش داد.
علائم حساسیت به قرص خواب آور
مصرف قرص خواب آور هم درست مانند سایر داروها در برخی افراد ممکن است واکنش‌های آلرژیک را به‌دنبال داشته باشد. این حساسیت ممکن است از فرمولاسیون و مواد فعال دارو یا مواد غیرفعال به‌کار رفته در آن نظیر رنگ، چسب و پوشش قرص ناشی شود. علائم حساسیت به قرص خواب آور عبارت‌اند از:
- تار شدن دید و سایر مشکلات مربوط به بینایی
- درد قفسه سینه
- مشکل در تنفس یا بلع
- احساس خفگی
- ورم و کهیر
- گرفتگی صدا
- خارش
- حالت تهوع
- نامنظم شدن ضربان قلب
- بثورات جلدی
- تنگی نفس
- تورم پلک، صورت، لب‌ها، زبان یا گلو
- استفراغ
علاوه بر آن چه گفته شد، حساسیت دارویی به خواب‌آورها ممکن است با واکنش‌های حادی نظیر آنافیلاکسی (Anaphylaxis) و آنژیوادم (Angioedema) همراه باشد. به خاطر داشته باشید، عوارض یاد شده در مواردی ممکن است کشنده بوده و زندگی فرد را با خطر جدی مواجه کنند. در صورت بروز واکنش‌های آلرژیک، هر چه سریع‌تر موضوع را با دکتر بی خوابی خود در میان گذاشته یا با متخصص مغز و اعصاب یا متخصص روانپزشک مشورت کنید.
کاربرد قرص خواب آور
از رایج‌ترین کاربردهای قرص خواب آور می‌توان موارد زیر را برشمرد:
- کاهش زمان انتظار برای به خواب رفتن
- افزایش مدت خواب
- کاهش تعداد بیدار شدن در طول زمان خواب
- بهبود کیفیت خواب
ترکیب قرص خواب آور و الکل چه تبعاتی را به‌دنبال دارد؟
ترکیب داروهای خواب‌آور و الکل موجب افزایش اثرات آرام‌بخشی دارو شده و ممکن است با تبعاتی نظیر ایست قلبی و توقف تنفس همراه بوده و نهایتاً به مرگ فرد بیانجامد. در عین حال، هنگام مصرف داروهای خواب آور، لازم است از خوردن میوه‌هایی نظیر گریپ‌فروت و آشامیدن آب آن‌ها خودداری کنید. گریپ‌فروت میزان داروی جذب شده در جریان خون و مدت‌زمان باقی ماندن آن در بدن را افزایش می‌دهد. این امر می‌تواند تبعاتی بسیار جدی را به‌همراه داشته باشد.
اعتیاد به قرص خواب آور
پزشک معالج برای مقابله با بی‌خوابی یا سایر اختلالات خواب ممکن است قرص‌های خواب آور را برای مدت چند هفته تجویز کند. استفاده منظم از برخی داروهای خواب‌آور در طولانی‌مدت ممکن است با وابستگی یا اعتیاد توأم باشد. این امر می‌تواند از افزایش تحمل دارویی ناشی شده یا از مسائل روان‌شناختی نشئت گیرد. وابستگی روانی و جسمی به قرص خواب آور موجب می‌شود حتی فکر عدم استفاده از این داروها نیز خواب را از چشمان شما ربوده و اضطراب شما را افزایش دهد.
روش‌های درمان بی‌خوابی
رایج‌ترین روش‌های درمان بی‌خوابی عبارت‌اند از:
درمان دارویی بی خوابی
برخی از شناخته‌شده‌ترین انواع داروهای خواب‌آور عبارت‌اند از:
قرص خواب آور دیازپام
قرص خواب آور دیازپام نوعی داروی کنترل شده از گروه بنزودیازپین‌ها است که با نام تجاری والیوم (Valium) هم به فروش می‌رسد. این دارو به‌صورت محلول خوراکی، تزریق وریدی، اسپری بینی و ژل مقعدی نیز در دسترس قرار دارد. کاربردهای دیازپام عبارت است از:
- مقابله با اضطراب
- برطرف کردن علائم ناشی از ترک الکل
- کمک به برطرف کردن اسپاسم عضلانی
- کمک به مقابله با تشنج
قطع ناگهانی دیازپام ممکن است با بروز عوارض نامطلوبی همراه باشد. از این جمله، می‌توان موارد زیر را برشمرد:
- لرزش غیرارادی اندام‌های بدن
- گرفتگی عضلات
- تعریق
- سردرد
- اضطراب
- تحریک‌پذیری
- توهم
- حساسیت شدید به نور، صدا و تماس فیزیکی
قرص خواب آلپرازوم
قرص خواب آلپرازوم از جمله داروهایی است که برای کوتاه‌مدت در کنترل اختلالات ناشی از اضطراب مؤثر بوده و علاوه بر بهبود افسردگی در تنظیم خواب نیز تأثیرگذار است. از شناخته‌شده‌ترین هم‌گروه‌های این دارو می‌توان به لورازپام، اگزازپام و دیازپام اشاره کرد. قطع ناگهانی آلپرازوم ممکن است با بروز عوارض نامطلوبی همراه باشد. از این جمله، می‌توان موارد زیر را برشمرد:
- تغییر خلق‌وخو
- گیجی و منگی
- تحریک‌پذیری
- حالت تهوع و استفراغ
- خستگی شدید
- سردرد
- خشکی دهان و گلو
- اختلال در تمرکز
قرص خواب کلونازپام
قرص خواب کلونازپام نیز درست مانند دیازپام از خانواده بنزودیازپین‌ها بوده و علاوه بر برطرف کردن اختلالات خواب به‌منظور جلوگیری از تشنج و اضطراب نیز تجویز می‌شود. قطع ناگهانی کلونازپام ممکن است با بروز عوارض نامطلوبی همراه باشد. از این جمله، می‌توان موارد زیر را برشمرد:
- اضطراب
- بی‌خوابی
- تحریک‌پذیری
- تشنج
- حملات پنیک
- معده‌درد
نکته:
داروهای خواب‌آور باید با تجویز پزشک خریداری شده و طبق دستور وی مورداستفاده قرار گیرند.
نوروتراپی
درمان اختلالات خواب به کمک نوروتراپی یکی از روش‌های جدید و کارآمد است که بدون نیاز به مصرف دارو اختلالات خواب را به راحتی درمان میکند. در این روش با استفاده از دستگاه نوروفیدبک، RTMS و TDCS مغز تمرین داده می‌شود و ریشه‌های بی خوابی را از جمله افسردگی و اضطراب را به راحتی درمان میکند و ورود به خواب و طیف خواب را اصلاح می‌نماید. از مزایا درمان بی خوابی با نوروتراپی نداشتن عارضه خاصی و عدم ایجاد وابستگی می توان نام برد. اما این درمان‌ها به صورت کلینیکی انجام می‌شوند. در پست مربوط به درمان اختلالات خواب با نوروتراپی می‌توانید اطلاعات بیشتری کسب کنید.
درمان خانگی اختلالات خواب
مؤثرترین روش‌های درمان خانگی بی‌خوابی عبارت‌اند از:
تغییر سبک زندگی
تغییر سبک زندگی به شکل قابل‌توجهی در درمان بی‌خوابی تأثیرگذار است. برای این منظور، پیشنهاد می‌کنیم نکات زیر را رعایت کنید:
- تنها در هنگام خواب‌آلودگی به رختخواب بروید.
- فعالیت‌هایی نظیر مطالعه، تماشای تلویزیون یا غذا خوردن را در محیط خارج از اتاق خواب انجام دهید.
- تا جای ممکن، ساعت خواب و بیداری خود را تنظیم کنید.
- تا جای ممکن، استرس و اضطراب خود را کاهش دهید.
- از مصرف دخانیات اجتناب کنید.
- از مصرف الکل اجتناب کنید.
- تا جای ممکن از نوشیدن نوشیدنی‌های حاوی کافئین خودداری کنید. بر اساس مطالعات، مصرف این قبیل نوشیدنی‌ها تا ۶ ساعت قبل از خواب می‌تواند در مختل کردن فرآیند خواب تأثیرگذار باشد.
- روزانه حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه ورزش کنید.
- تغذیه سالم به شکل قابل‌توجهی در تنظیم خواب تأثیرگذار است. برای این منظور، لازم است به‌ویژه در وعده شام از غذاهای سبک و زود هضم استفاده کنید.
درمان رفتاری
استفاده از روش‌های درمان رفتاری به شما کمک میکند خود را با شرایط محیطی تطبیق داده و موقعیت را برای برخورداری از خوابی بهتر و باکیفیت‌تر فراهم کنید. از این جمله می‌توان به استفاده از روش‌های آرامش‌بخش، مدیتیشن و یوگا اشاره کرد.
درمان گیاهی بی خوابی
استفاده از دمنوش‌ها، عصاره‌های روغنی و قرص‌های گیاهی از عمده‌ترین روش‌های درمان گیاهی به حساب می‌آیند.
منبع: پذیرش 24
مرکز اعصاب و روان نوین با ارائه خدمات
در خدمت شما عزیزان است. برای مطالعه بیشتر روی هرکدام کلیک کنید وهمچنین به صفحه سوالات متداول مراجعه بفرمایید از طریق فرم تماس اقدام کنید و یا با شماره تلفن های مرکز تماس حاصل فرمایید.
۰۵۱-۳۸۴۴۳۸۹۳
۰۹۱۵۹۱۶۶۷۰۳
