آیا شما هم از جمله افرادی هستید که شب‌ها رویای آشفته می‌بینید و یا وحشت زیادی از خواب می‌پرید؟ کابوس‌ها می‌توانند خواب را از چشمان شما بدزدند و مشکلات فراوانی را در زندگی روزمره ایجاد کنند. کابوس‌ها رویاها و خواب‌های آشفته‌ای هستند که استرس و اضطراب زیادی را به فرد وارد می‌کنند.
در وضعیت نه‌چندان خوب دنیای امروز ما، برای بسیاری خوابیدن و استراحت شبانه یکی از بهترین انگیزه‌ها در جهت تحمل شرایط سخت است. اما در این بین صرفا کافی است پای کابوس‌ها به میان بیاید تا این تنها انگیزه هم از دست رفته و خواب، خودش به یک ایده ترسناک برای استراحت تبدیل شود.
خواب بد و کابوس با هم تفاوت دارند! خواب بد صرفا کمی شما را در خواب اذیت می‌کند اما فقط کابوس است که می‌تواند باعث بیدار شدن‌تان شود. اختلال کابوس به زمانی گفته می‌شود که فرد دائما کابوس‌های ترسناک ببیند. تخمین زده شده که صرفا 2 الی 8 درصد از بزرگسالان دچار این اختلال شوند.
بیشتر بدانیم: اختلالات خواب
فهرست مطالب
دلایل کابوس (nightmare) دیدن چیست؟
به طور دقیق هنوز دلیل کابوس دیدن‌ها برای متخصصان واضح نیست، اما نشانه‌هایی وجود دارد که متخصصان مطمئن هستند وجودشان باعث بیشتر شدن و تشدید کابوس می‌شود. بنابراین ممکن است کابوس‌های شما هم به هر کدام از موارد زیر ارتباط داشته باشد. از منظر دیگری می توان گفت که عواملی که باعث ایجاد اختلال در خواب می شوند باعث تشدید کابوس نیز می شوند.
1_ استرس و اضطراب
به طور کلی میان متخصصان از استرس و اضطراب به عنوان اصلی‌ترین دلایل کابوس اسم برده شده و بسیاری از افراد هم با کاهش و رفع استرس، تا حدود زیادی از شر این مشکل راحت می‌شوند.
بیشتر بدانیم: درمان استرس و اضطراب بدون نیاز به دارو
2_ اختلال اضطراب پس از حادثه PTSD
استرس پس از حادثه یا PTSD یک اختلال روانشناسی است. این اختلال اغلب در افرادی دیده می‌شود که دچار یک اتفاق بسیار بد شده‌اند. مثلا تجربه آزار جنسی، تصادف شدید رانندگی، مرگ عزیزان، آزار جسمی و… . کابوس دیدن در افراد مبتلا به PTSD گزارش شده و می‌شود. نکته اینجاست که این کابوس‌ها می‌تواند وضعیت افراد مبتلا به این اختلال را بدتر کند.
برای مطالعه بیشتر: اضطراب پس از حادثه PTSD
3_ اثر داروها
بله، متاسفانه بعضی از داروها خودشان ممکن است دلیل اصلی به وجود آمدن کابوس یا اختلال کابوس در شما باشند. مخصوصا اگر داروهای ضد افسردگی، مسدود کننده‌های بتا، داروهای فشار خون، داروهای مرتبط به بیماری پارکینسون، داروهای ترک سیگار، آمفتامین، متیل فنیدات و… مصرف می‌کنید، احتمال بیشتری وجود دارد که کابوس دیدن‌تان به داروها مرتبط باشد. در این شرایط باید به سراغ متخصص خود رفته و با او در مورد مشکل به وجود آمده صحبت کنید تا داروی دیگری برای‌تان تجویز شود.
4_ مصرف الکل و مواد و ترک آن ها
بله، اگر گاها مواد مخدر و الکل مصرف می‌کنید، این احتمال وجود دارد که مشکل‌تان دقیقا به خاطر همین موضوع باشد. بنابراین ترجیحا برای مدتی مصرف آنها را کنار گذاشته و شرایط را بررسی کنید.
تلاش برای ترک مواد و الکل نیز باعث ایجاد کابوس است. مخصوصا اگر در مسیر ترک کردن اعتیادتان به آن ها، از داروهای ترک اعتیاد هم کمک می‌گیرید، احتمال بیشتری وجود دارد که به خاطر آن به کابوس دچار شده باشید. در واقع این داروها بر بخش‌هایی از بدن که در تنظیم خواب نقش دارند، تاثیر می‌گذارد و این موضوع باعث می‌شود الگوهای خواب‌تان بهم ریخته، خواب‌تان سنگین شود .
برای مطالعه بیشتر: ترک اعتیاد مواد مخدر با نوروتراپی، ترک اعتیاد به الکل با نوروتراپی
5_ کم خوابی
همانطور که در مقالاتی مثل دلایل بی خوابی هم گفتم، متاسفانه بی خوابی امروز به یک مشکل بسیار رایج میان مردم تبدیل شده. حالا نکته اینجاست که در بعضی مواقع همین خواب اندک که می‌تواند حاصل مشکلات و بیماری‌ها بوده و می‌تواند به طور عمدی از طرف فرد شکل گرفته باشد، او را با کابوس هم روبرو می‌کند. در مورد این موضوع حتما مقاله درمان بی خوابی را بخوانید.
6_ رژیم غذایی
خواب با عادات غذایی انسان ارتباط زیادی دارد. حالا اگر شب‌ها قبل از خواب یک وعده غذایی سنگین یا نیمه‌سنگین می‌خورید، بدانید این کارتان باعث می‌شود مغزتان حین خواب فعال‌تر باشد و فعالیت بیشتر مغز هم امکان دارد شما را دچار کابوس کند. بنابراین حواس‌تان به عادات غذایی مخصوصا در شب‌ها باشد.
7_ آپنه خواب
آپنه خواب یا آپنه انسدادی خواب، در واقع مشکلی است که فرد مبتلا را دچار مشکلات تنفسی حین خواب می‌کند. افرادی که به آپنه مبتلا می‌شوند، حین خواب با وقفه‌های تنفسی روبرو خواهند شد. نه به طور قطع ولی خب گفته شده که احتمالا استرس و اضطراب به وجود آمده از آپنه خواب در فرد، می‌تواند باعث شود او به کابوس هم دچار شود.
8_ محتوای ترسناک
بعضی افراد علاقه شدیدی به مشاهده ویدیوها، کلیپ‌ها و مطالعه کتاب‌های ترسناک دارند. گفته شده مشاهده و مطالعه محتوای ترسناک با کابوس ارتباط دارد. مخصوصا اگر این کار را دقیقا قبل از خواب انجام می‌دهید.
چه کابوس هایی شایع‌ترند؟
هیچ‌کسی از یادآوری رؤیاهای پریشان خود لذت نمی‌برد. اما واقعیت این است که در رؤیاهای همه‌ی ما اشتراک‌های زیادی وجود دارد. بسیاری از موضوعات و درون‌مایه‌های رؤیاهای عادی مردم در طول نسل‌ها و فرهنگ‌ها مشابهت‌هایی داشته‌اند و این همانندی در مورد کابوس‌ها نیز صدق می‌کند. پژوهشگران در نتیجه‌ی بررسی بیش از ۱۰ هزار گزارش رؤیا دریافتند که شایع‌ترین درون‌مایه‌های رؤیاهای پریشان عبارت‌اند از:
- پرخاشگری فیزیکی؛
- درگیری‌های بین‌فردی؛
- تجارب شکست و درماندگی.
«ترس» شایع‌ترین احساسی است که در اغلب کابوس‌ها حس می‌شود، اما همیشه هم این‌طور نیست. در بررسی فوق نشان داده شده که یک‌سوم کابوس‌ها همراه با ترس نیستند، بلکه حول محور احساسات دیگری از جمله احساس گناه، ناراحتی، غم، تأسف و انزجار می‌چرخند.
آیا می‌دانستید که کابوس‌های مردان و زنان باهم تفاوت‌هایی دارند؟ پژوهشگران همچنین در ادامه‌ی بررسی فوق دریافتند که کابوس‌های مردان بیشتر روی درون‌مایه‌هایی از جمله مصیبت و خشونت، مثلا آتش‌سوزی، سیل و جنگ متمرکز است، درحالی‌که کابوس‌های زنان اغلب اوقات در حیطه‌ی مسائل بین‌فردی می‌چرخد. به‌علاوه گفته می‌شود که زنان در مقایسه با مردان به دفعات بیشتری کابوس می‌بینند.
پیامدهای کابوس دیدن چیست؟
کابوس دیدن می تواند منجر به ایجاد مشکلاتی در زندگی فرد شود :
1- کابوس دیدن مانع از خواب راحت و کافی فرد در طول شب می‌شود و می‌تواند به خستگی و خواب آلودگی در طول روز منجر شود. این خواب آلودگی می‌تواند به مشکلاتی در مدرسه یا کار منجر شود، یا فرد در کارهای روزمره خود مانند رانندگی و تمرکز کردن دچار مشکل شود.
2- ادامه پیدا کردن کابوس‌هایی که فرد را رنج می‌دهد، می‌تواند مشکلات روحی و روانی مانند افسردگی و اختلال اضطرابی ایجاد کند. لازم است با علائم این اختلالات آشنا شوید تا هرچه زودتر برای درمان آنها اقدام کنید. برای اطلاع بیشتر در مورد اختلالات اضطرابی کلیک کنید.
3- فرد می‌ترسد که اگر بخوابد مجدد کابوس ببیند و به همین دلیل از رفتن به رخت خواب خودداری می‌کند.
4- فرد دچار افکار خودکشی یا تلاش‌هایی برای خودکشی می‌شود.
چطور کابوس را درمان کنیم؟
تغییر سبک زندگی
برای جلوگیری از کابوس دیدن بهتر است موارد زیر را رعایت کنید:
- روزانه حداقل 1 بار مدیتیشن کنید تا میزان استرس و اضطراب‌تان کاهش پیدا کند.
- ترجیحا با داشتن یک برنامه خواب ثابت، کاری کنید که در یک ساعت مشخص به خواب رفته و بیدار شوید.
- روزانه به اندازه کافی بخوابید.
- برای مدتی از مصرف الکل و مواد مخدر دوری کنید و نتیجه را ببینید.
- در نزدیکی خواب، غذای سنگین نخورید.
- اگر شب‌ها ورزش می‌کنید، حداقل 3/4 ساعت قبل از خواب ورزش کنید نه نزدیک آن.
- از محتواهای ترسناک مثل ویدیو و کتاب و… دور باشید.
مراجعه به پزشک
زمان نیاز است به پزشک مراجعه کنید که کابوس دیدن در فاصله‌های زمانی طولانی، به عنوان یک مشکل بزرگ در نظر گرفته نمی‌شود. اما اگر
- کابوس دیدن باعث شده خواب‌تان مختل شود،
- بیشتر از یک بار در هفته کابوس می‌بینید،
- خلق و خوی‌تان در اثر کابوس دیدن تغییر کرده،
- از خوابیدن می‌ترسید،
- روزها کلافه و خسته هستید،
- انجام کارهای روزانه برای‌تان سخت شده،
و…
حتما به یک متخصص روانشناس یا روانپزشک یا حتی کلینیک خواب مراجعه کنید.
استفاده از نوروتراپی
درمان‌ها نوروتراپی بدون نیاز به دارو می‌توانند انواع اختلالات خواب از جمله کابوس دیدن را درمان کنند. این روش‌ها ریشه‌های اختلالات خواب را از جمله استرس و اضطراب را نیز درمان می‌کنند.
برای استفاده از درمان های نوروتراپی ابتدا با انجام نوار مغزی (CQ) یا نقشه مغزی (QEEG) وجود اختلال بررسی می‌شود، سپس با استفاده از دستگاه‌های نوروتراپی شامل نوروفیدبک، rTMS و TDCS، می توانید بدون نیاز به دارو مغز را در جهت عملکرد صحیح تمرین دهید. این روش‌های درمانی عوارضی ندارند و درمان آنها پایدار است.
برای آشنایی با هرکدام از این درمان ها رو آن کلیک کنید.
مرکز اعصاب و روان نوین با ارائه خدمات
- روان درمانی و مشاوره
- روانپزشکی
- نوروتراپی
- تست‌های روان سنجی
در خدمت شما عزیزان است. برای مطالعه بیشتر روی هرکدام کلیک کنید وهمچنین به صفحه سوالات متداول مراجعه بفرمایید از طریق فرم تماس اقدام کنید و یا با شماره تلفن های مرکز تماس حاصل فرمایید.
۰۵۱-۳۸۴۴۳۸۹۳
۰۹۱۵۹۱۶۶۷۰۳
منبع: آرامیا
دیدگاه