تلفن همراه یکی از پرکاربردترین و محبوب‌ترین وسایل الکترونیکی است که در زندگی روزمره ما نقش دارد. اما آیا می‌دانید که استفاده بیش از حد و نادرست از تلفن همراه می‌تواند منجر به اعتیاد و مشکلات جدی روانی، جسمی و اجتماعی شود؟
بیشتر بدانیم: اعتیاد رفتاری چیست؟
اعتیاد به تلفن همراه چیست؟
اعتیاد به تلفن همراه به معنای ناتوانی فرد در کنترل استفاده خود از تلفن همراه است، به طوری که زمان زیادی را صرف تلفن همراه می‌کند، به آن وابسته میشود، با آن سرگرم میشود و از تعامل با دنیای واقعی فاصله می‌گیرد¹². اعتیاد به تلفن همراه گاهی به عنوان نوموفوبیا (ترس از بی موبایل بودن) شناخته میشود.
علت اعتیاد به تلفن همراه
علت دقیق اعتیاد به تلفن همراه هنوز شناسایی نشده است، اما برخی عوامل روانشناسی، فردی، فرهنگی و فناورانه ممکن است در این پدیده نقش داشته باشند. برخی از این عوامل عبارتند از؛ جذابیت و تنوع بالای برنامههای گوشی های هوشمند، مانند شبکه‌‌های اجتماعی، بازی‌ها، خبرخوان‌ها، فروشگاه‌‌های آنلاین و غیره.
عوارض اعتیاد به تلفن همراه
اعتیاد به تلفن همراه می‌تواند عوارض جدی و مخربی برای سلامت روانی، جسمی و اجتماعی فرد داشته باشد. برخی از این عوارض عبارتند از:
آسیب به چشم
استفاده طولاني مدت و پي در پي از گوشي همراه باعث خستگي چشم، سياست كوري شبانگاهي، سيستيك كوري، خارش چشم، سوزش چشم، سر درد و كاستي در ديد شده.
اختلالات خواب
استفاده از تلفن همراه قبل از خواب می‌تواند باعث کاهش کیفیت و مقدار خواب شود، زیرا نور ساطع شده از صفحه گوشی مغز را فعال نگه می‌دارد و تولید ملاتونین (هورمون خواب) را کاهش می‌دهد.
بیشتر بدانیم: درمان اختلالات خواب
افسردگی
استفاده بیش از حد از شبکه‌‌های اجتماعی می‌تواند باعث کاهش خودپنداره، رضایت از زندگی و خلق و خو شود. برخی افراد ممکن است با دیدن زندگی دیگران در فضای مجازی، حس حسادت، ناتوانی و نارضایتی داشته باشند.
بیشتر بدانیم: درمان افسردگی
اضطراب
استفاده بیش از حد از تلفن همراه ممکن است باعث شود فرد در موقعیت‌های بدون تلفن همراه، نگران، بی‌قرار، عصبانی و پرخاشگر شود. بعضی افراد هم ممکن است به دلایل مختلف (مانند ترس از دست دادن اطلاعات، ترس از عقب ماندن از دیگران و غیره) نسبت به تلفن همراه خود حساس شوند.
بیشتر بدانیم: درمان اضطراب
کاهش تمرکز
استفاده بیش از حد از تلفن همراه ممکن است باعث شود فرد در کارهای مهم و ضروری خود دچار پراکنده‌گرایی شود. بعضی افراد نمی‌توانند در حین کار یا درس خود را از تلفن همراه جدا کنند و به آن سرک می‌کشند. این رفتار می‌تواند به کارآیی، یادگیری و حافظه فرد لطمه بزند.
بیشتر بدانیم: بهبود توجه و تمرکز
کاهش تعاملات اجتماعی
استفاده بیش از حد از تلفن همراه ممکن است باعث شود فرد کمتر با دیگران در ارتباط باشد و از فعالیت‌‌های اجتماعی دور شود. بعضی افراد ممکن است به جای صحبت کردن با خانواده یا دوستان، ترجیح دهند به تلفن همراه خود بپردازند. این رفتار می‌تواند به کاهش احساس همدلی، همبستگی و علاقه مندی در روابط اجتماعی منجر شود.
کاهش عملکرد شنوایی
استفاده طولانی مدت و پی در پی از هدفون یا گوشی برای گوش دادن به موسیقی، صدای بازی یا تماس تلفنی می‌تواند به کاهش شنوایی و صدمات جدی به گوش منجر شود. برخی از علائم کاهش شنوایی عبارتند از: سخت شنیدن صحبت‌‌های دیگران، نیاز به تکرار صحبت‌‌ها، نیاز به بلند کردن صدای تلویزیون یا رادیو، سر درد و خستگی ناشی از تلاش برای شنیدن.
کاهش عملکرد حافظه
استفاده بیش از حد از تلفن همراه ممکن است باعث شود فرد کمتر به چیز‌‌های مهم و ضروری توجه کند و آن‌‌ها را فراموش کند. بعضی افراد ممکن است به دلایل مختلف (مانند ذخیره شده بودن شماره تلفن‌‌ها، آدرس‌‌ها، تاریخ‌‌ها و غیره) نسبت به حافظه خود سست شوند و نتوانند چیز‌‌های ساده را به خاطر بسپارند.
کاهش عملکرد جسمانی
استفاده بیش از حد از تلفن همراه ممکن است باعث شود فرد کمتر فعال باشد و درگیر فعالیت‌‌های جسمانی نشود. بعضی افراد ممکن است به جای رفت و آمد، ورزش یا بازی، ساعت‌‌ها در جای خود نشسته و به تلفن همراه خود بپردازند. این رفتار می‌تواند به کاهش سلامت جسمانی، افزایش وزن، کاهش استقامت و ایجاد بیماری‌‌های مختلف منجر شود.
افزایش خطرات حوادث
استفاده از تلفن همراه در حین رانندگی، پیاده روی یا دوچرخه سواری می‌تواند باعث شود فرد دقت خود را از دست بدهد و در معرض خطرات حوادث قرار گیرد. بعضی افراد ممکن است در حین رانندگی با تلفن همراه خود صحبت کنند، پیام بفرستند یا ببینند. این رفتار می‌تواند به کاهش تمرکز، تأخیر در واکنش و افزایش احتمال تصادف منجر شود .
راه حل های اعتیاد به تلفن همراه
اعتیاد به تلفن همراه یک مشکل رو به رشد است که نیاز به توجه و درمان دارد. برخی از راه حل های موثر برای کنترل و کاهش اعتیاد به تلفن همراه عبارتند از:
تعیین زمان مشخص برای استفاده از تلفن همراه
یکی از راه‌های موثر برای کنترل استفاده از تلفن همراه، تعیین زمان مشخص و محدود برای استفاده از آن است. به جای اینکه همیشه با تلفن همراه در دست باشید، سعی کنید زمانهای خاصی را برای چک کردن پیام‌ها، شبکه‌‌های اجتماعی، خبر‌ها و غیره در نظر بگیرید. به عنوان مثال، می‌توانید صبح، ناهار و شب ۱۵ دقیقه وقت بگذارید. در زمانهای دیگر، سعی کنید تلفن همراه خود را خاموش یا در حالت سکوت قرار دهید .
استفاده از برنامههای کمک‌کننده
بعضی از برنامههای موجود در بازار می‌توانند به شما کمک کنند تا استفاده خود از تلفن همراه را مدیریت و کنترل کنید. به عنوان مثال، برخی از این برنامه‌‌ها زمان استفاده شما از تلفن همراه یا برنامههای خاص را ردیابی می‌کنند و به شما گزارش می‌دهند. بعضی دیگر از این برنامه‌‌ها قابلیت قفل کردن تلفن همراه یا بعضی از برنامههای آن را در زمانهای مشخص دارند. بعضی دیگر هم شما را با پاداش یا جریمه تحریک به کم کار کردن با تلفن همراه می‌کنند .
جایگزین کردن فعالیت‌‌های جذاب
یک روش دیگر برای کم کار کردن با تلفن همراه، جایگزین کردن فعالیت های جذاب و مفید است. به جای اینکه وقت خود را با تلفن همراه تلف کنید، سعی کنید فعالیت‌‌هایی را انجام دهید که به شما لذت، آرامش، یادگیری و رشد بدهند. به عنوان مثال، می‌توانید کتاب بخوانید، ورزش کنید، هنر کنید، با دوستان و خانواده صحبت کنید، طبیعت را تماشا کنید و غیره .
ایجاد تعادل بین زندگی آنلاین و آفلاین
استفاده از تلفن همراه و اینترنت نباید باعث شود که شما از دنیای واقعی فاصله بگیرید. سعی کنید تعادل سالمی بین زندگی آنلاین و آفلاین خود برقرار کنید. به جای اینکه همه چیز را در فضای مجازی انجام دهید، سعی کنید برخی از کار‌‌ها را در دنیای واقعی انجام دهید. به عنوان مثال، به جای خرید آنلاین، به فروشگاه‌‌های محلی سر بزنید. به جای چت کردن با دوستان، با آن‌‌ها قرار ملاقات بگذارید. به جای دیدن فیلم یا بازی در تلفن همراه، به سینما یا پارک بروید .
مشورت با متخصص
در صورتی که احساس می‌کنید اعتیاد به تلفن همراه شما را از کارهای مهم و ضروری خود منحرف کرده است و نمی‌توانید با روش‌‌های خودکار آن را کنترل کنید، ممکن است نیاز به مشورت با یک متخصص روانشناس یا روانپزشک داشته باشید. این افراد می‌توانند شما را در شناسایی علل و عوامل پشت پرده اعتیاد به تلفن همراه یاری دهند و روش‌‌های مناسب درمان را برای شما پیشنهاد کنند.
سوالات متداول درباره اعتیاد به تلفن همراه
چطور بفهمیم که به تلفن همراه اعتیاد داریم؟
برخی از نشانه‌‌های اعتیاد به تلفن همراه عبارتند از: استفاده مداوم و بی‌‌رویه از گوشی، نادیده گرفتن وظایف و مسئولیت‌‌های روزمره، کاهش تعاملات اجتماعی، کاهش عملکرد شنوایی، حافظه و جسمانی، ترس از دور بودن از گوشی یا عدم دسترسی به اینترنت.
چطور می‌‌توانیم اعتیاد به تلفن همراه را ترک کنیم؟
برخی از راه‌‌کارهای ترک اعتیاد به تلفن همراه عبارتند از: تعیین زمان مشخص و محدود برای استفاده از گوشی، خاموش کردن آن در زمانهای نامناسب مانند خواب، رانندگی، خوردن غذا و غیره، حذف برنامههای غیرضروری و مزاحم، استفاده از برنامههای کمک کننده به کاهش استفاده از گوشی، پیدا کردن سرگرمی‌‌های جایگزین و مثبت.
چطور می‌‌توانیم به دیگران کمک کنیم که اعتیاد به تلفن همراه را ترک کنند؟
برخی از روش‌‌های کمک به دیگران برای ترک اعتیاد به تلفن همراه عبارتند از: بحث و گفتگو با آن‌‌ها درباره مضرات و عوارض استفاده بیش از حد از گوشی، پشتیبانی و تشویق آن‌‌ها در فرآیند تغییر رفتار، پیدا کردن فعالیت‌‌های جذاب و سالم برای سپری کردن وقت با آن‌‌ها، نقد سازنده و خودداری از سرزنش و محکوم کردن.
جمع بندی
در این پست، درباره اعتیاد به تلفن همراه، نشانه‌‌ها، عوارض و راه‌‌کارهای آن صحبت شده است. اعتیاد به تلفن همراه یک مشکل روانی-اجتماعی است که باعث میشود فرد بیش از حد به گوشی خود وابسته شود و از سایر جنبه‌‌های زندگی خود غافل شود. برخی از عوارض این اعتیاد عبارتند از: کاهش تعاملات اجتماعی، کاهش عملکرد شنوایی، حافظه و جسمانی، افزایش خطرات حوادث و غیره.
برای ترک این اعتیاد، لازم است فرد زمان مشخص و محدودی را برای استفاده از گوشی تعیین کند، برنامههای غیرضروری و مزاحم را حذف کند، از برنامههای کمک کننده به کاهش استفاده از گوشی استفاده کند و سرگرمی‌‌های جایگزین و مثبت پیدا کند. همچنین می‌‌توان به دیگران کمک کرد تا این اعتیاد را ترک کنند با بحث و گفتگو، پشتیبانی و تشویق، پیدا کردن فعالیت‌‌های جذاب و نقد سازنده.
مرکز اعصاب و روان نوین با ارائه خدمات
در خدمت شما عزیزان است. برای مطالعه بیشتر روی هرکدام کلیک کنید و همچنین به صفحه سوالات متداول مراجعه بفرمایید از طریق فرم تماس اقدام کنید و یا با شماره تلفن های مرکز تماس حاصل فرمایید.
۰۵۱-۳۸۴۴۳۸۹۳
۰۹۱۵۹۱۶۶۷۰۳
