اختلالات خواب کدام‌اند و راه درمان آن چیست؟
هر فرد باید ۷ الی ۸ ساعت خواب مفید در طول شبانه روز داشته باشد و به مغز خود استراحت بدهد. هنگامی که ساعت و میزان خواب شبانه به هم بریزد، اختلال خواب و عوارض آن بر روی زندگی و فعالیت های روزمره اثر گذار خواهد بود. اختلالات خواب، به شرایطی گفته می‌شود که فرد توانایی خوب خوابیدن به‌طور منظم را نداشته باشد. این اختلالات می‌تواند به دلیل وجود یک مسئله پزشکی و یا به دلیل استرس بیش از حد باشد. البته اختلال خواب بر اثر استرس زیاد، روز به روز در حال افزایش است. اختلالات و کمبود خواب می‌تواند روی انرژی، خلق‌وخو، تمرکز و سلامت کلی هر فردی تأثیر منفی بگذارد.
بیشتر بدانیم: هر آنچه باید درباره خواب بدانیم
نشانه اختلالات خواب چیست؟
- زیاد یا کم خوابیدن
- پریدن از خواب
- نرفتن به مرحله خواب عمیق
- مرتباً شب‌ها از خواب بیدار شدن
- احساس خستگی پس از بیدار شدن و در طول روز حتی با وجود کافی بودن مدت زمان خواب
- سخت به خواب رفتن
علت بوجود آمدن اختلالات خواب کدام‌اند؟
داشتن خواب نامنظم و کم یکی از علل بوجود آمدن اختلالات خواب است. معمولا استرس و اضطراب تاثیر منفی و بدی روی روند خواب می گذارند و خوابیدن را با مشکل مواجه می کنند. کابوس دیدن، حرف زدن و یا راه رفتن در خواب از جمله تاثیرات منفی استرس بر پروسه خواب هستند. یکی از مهم ترین دلایل اختلال در خواب، افسردگی و استرس است. اگر این افسردگی و استرس کنترل و درمان نشود؛ می‌تواند عامل مهمی برای کابوس های شبانه، حرف زدن و راه رفتن در خواب، شب ادراری کودکان (ناشی از ترس و … ) باشد. این مشکل ممکن است هم در بزرگسالان و هم در کودکان اتفاق بیفتد.
در ادامه، علل اختلال خواب (مهم‌ترین علل) اشاره شده است.
- آلرژی و مشکلات تنفسی
- تکرر ادرار شبانه
- درد مزمن و التهاب مفاصل
- استرس و اضطراب
بیشتر بدانیم: ملاتونین، هورمون تنظیم کننده خواب
علائم اختلالات خواب چیست؟
علائم و نشانه های اختلال خواب با توجه به نوع این اختلالات در افراد مختلف متفاوت است. همچنین در شرایطی که اختلالات خواب در اثر یک بیماری یا عامل زمینه‌ای دیگر به وجود آمده باشد، ممکن است علائم آن تغییر کند. اما علائم کلی اختلالات خواب عبارتند از:
- مشکل در به خواب رفتن یا خواب ماندن
- ضعف و خستگی در طول روز
- میل شدید به چرت زدن در طول روز
- بدخلقی، زودرنجی و اضطراب
- حواس‌پرتی و عدم تمرکز
- افسردگی
- کاهش یا افزایش وزن
انواع اختلالات خواب چه هستند؟
اختلال خواب انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
پاراسومنیاها یا خواب پریشی
پاراسومنیاها، گروهی از اختلالات خواب هستند که باعث حرکات و رفتارهای غیرطبیعی در هنگام خواب می‌شوند. از جمله این رفتارها می توان به راه رفتن در خواب؛ حرف زدن در خواب؛ ناله کردن در خواب؛کابوس‌های شبانه؛ شب‌ادراری؛ دندان قروچه یا فشردن فک‌ها روی هم اشاره کرد.
بیشتر بدانیم: درمان کابوس دیدن خواب
آپنه‌ی خواب
آپنه‌ی خواب بروز وقفه‌های تنفسی در طول خواب است. این یک وضعیت پزشکی جدی است که باعث می‌شود، بدن اکسیژن کمتری دریافت کند و همچنین می‌تواند شما را در طول شب از خواب بیدار کند.
بیشتر بدانیم: آپنه خواب چیست؟
حمله خواب
حمله خواب یا نارکولپسی با حمله‌های مکرر خواب در طول روز مشخص می‌شود. یعنی شما به طور ناگهانی احساس خستگی شدید می‌کنید و بدون مقدمه ناگهان به خواب می‌روید. این عارضه می‌تواند باعث بروز فلج خواب یا همان بختک خواب نیز بشود که موجب می‌شود شما بلافاصله بعد از بیدار شدن از خواب قادر به حرکت کردن و فعالیت فیزیکی نباشید. اگرچه حمله خواب ممکن است به خودی خود اتفاق بیفتد، اما با بیماری‌های عصبی خاصی از قبیل اسکلروز چندگانه (ام اس) نیز ارتباط دارد.
بیشتر بدانیم: بختک یا فلج خواب
بی خوابی
منظور از بی‌خوابی مشکل در به خواب رفتن یا پریدن از خواب است که یکی از شایع‌ترین اختلالات خواب است. بی‌خوابی به ناتوانی در به خواب رفتن یا خواب ماندن گفته می‌شود. این عارضه می‌تواند بعد از سفرهای هوایی و یا در اثر استرس، اضطراب، اختلالات هورمونی و بیماری‌های گوارشی نیز به وجود بیاید. همچنین، بی‌خوابی می‌تواند یکی از علائم مربوط به بیماری های دیگر باشد. به صورت کلی بی‌خوابی می‌تواند مشکلات بسیار زیادی را برای سلامتی و کیفیت زندگی فرد به وجود اورد. این اختلال می تواند مشکلاتی مانند افسردگی، عدم تمرکز، بدخلقی، ضعف عملکرد در محیط کار یا تحصیل را برای فرد ایجاد کند. جالب است بدانید که اختلال خواب، در بین جوانان و زنان بیشترین شیوع را دارد که به سه دسته تقسیم می شود.
- بی‌خوابی مزمن، هنگامی است که به طور مداوم و حداقل به مدت یک ماه اتفاق می‌افتد.
- بی‌خوابی حد واسط، هنگامی است که به صورت دوره‌ای و گاه و بیگاه اتفاق می‌افتد.
- بی خوابی موقتی که هر بار فقط چند شب ادامه پیدا می‌کند.
کم خوابی می تواند کوتاه مدت باشد که به کم خوابی حاد یا تعدیل کننده معروف است و می تواند از یک شب تا چند هفته ادامه داشته باشد. کم خوابی حتی می تواند طولانی مدت باشد، که به آن کم خوابی مزمن گفته می شود. فرد در کم خوابی مزمن حداقل سه شب در هفته به مدت یک ماه یا طولانی‌تر دچار مشکلات خواب می‌شود.
بیشتر بدانیم: بهداشت خواب چیست؟
سندروم پای بی‌قرار
این عارضه به معنی نیاز شدید به تکان دادن پاها است. این نیاز، گاهی اوقات با حس مورمور شدن و سوزش در پاها نیز همراه است. درحالی‌که این علائم می‌توانند در طول روز نیز اتفاق بیفتند، اما در شب بسیار بیشتر است. سندروم پای بی قرار با مشکلات خاصی مانند پارکینسون در ارتباط است.
تشخیص اختلالات خواب
خیلی از افراد با خود تصور می کنند که خواب خوبی دارند، اما در طول رو کسل و خسته هستند، پیشنهاد می شود که برای تشخیص دقت اختلالات خواب، نوار مغزی (EEG) و یا نقشه مغزی (QEEG) تهیه کنید.این دو تست به راحتی انجام می شوند و دقت بسیار بالایی دارند. شما عزیزان می توانید برای رزرو نوبت نوار مغزی و نقشه مغزی با شماره های زیر تماس بگیرید. برای درمان بی خوابی و انواع دیگر اختلالات خواب در مشهد می توانید از خدمات مرکز اعصاب و روان نوین استفاده کنید.
تلفن: ۳۸۴۴۳۸۹۳-۰۵۱
موبایل: ۰۹۱۵۹۱۶۶۷۰۳
چگونه اختلالات خواب را درمان کنیم؟
درمان اختلالات خواب با توجه به نوع و علت زمینه‌ای آن متفاوت است. ممکن است اولین ایده استفاده از قرص خواب باشد؛ اما همانطور که می‌دانید استفاده از قرص خواب می‌تواند عوارض‌های بسیاری داشته باشد. یکی از روش‌هایی که می‌تواند در بهبود خواب کمک کند، تغییر در سبک زندگی است. تعدادی از این تغییرها عبارتند از:
- سبزیجات و ماهی بیشتری در رژیم غذایی خود قرار دهید و مصرف قند و شکر را کاهش دهید.
- برنامه‌ی خواب منظم داشته باشید و نسبت به انجام آن پایبند باشید.
- به وسیله ورزش کردن، اضطراب و استرس خود را کم کنید.
- قبل از خواب مایعات و آب کمتری بخورید تا به خاطر ادرار مجبور نباشید که از خواب بیدار شوید.
- مصرف کافئین را مخصوصا در اواخر بعد از ظهر یا شب کم کنید.
- مصرف تنباکو و الکل را کاهش دهید.
- وعده‌های کم کربوهیدرات کوچک‌تر قبل از خواب بخورید.
- خوابیدن و بیدار شدن در یک ساعت مشخص در هر روز نیز می‌تواند کیفیت خواب شما را به‌طور قابل‌توجهی افزایش دهد.
اما یکی از بهترین روش‌های درمانی برای بهبود کیفیت خواب و رفع اختلالات خواب، درمان به وسیله نوروتراپی از جمله نوروفیدبک است.
درمان‌های نوروتراپی است که عبارتند از:
- نوروفیدبک (در مرکز نوین، از جلسات نوروفیدبک صرفاً به‌عنوان تکنولوژی استفاده نمی‌کنیم؛ بلکه آن را با روان‌درمانی ترکیب می‌کنیم. درباره خدمات نوروفیدبک در مشهد بخوانید)
- تحریک مغناطیسی مغز (rTMS)
- تحریک الکتریکی مغز (TDCS)
این روش‌های درمانی، مغز را تمرین می‌دهند تا عملکرد خود را اصلاح کند. از مزایای این روش‌های درمانی می‌توان به نداشتن عوارض و همچنین پایدار بودن تاثیرات ان نیز اشاره کرد.
